Bản giao hưởng của tinh thần tận tâm và sự đồng hành của Bộ Ngoại giao

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Ngô Lê Văn, “binh chủng” đối ngoại địa phương giữ vai trò tiên phong trong thúc đẩy quan hệ hợp tác, góp phần nâng cao vị thế địa phương trong tiến trình hội nhập quốc tế.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng các đại biểu tham dự Hội nghị Gặp gỡ Nhật Bản - Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long tại thành phố Cần Thơ, ngày 8/8. (Nguồn: TTXVN)

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn từng nhấn mạnh rằng, trong thành tựu chung to lớn của đối ngoại Việt Nam có đóng góp quan trọng của đối ngoại địa phương. Thứ trưởng đánh giá như thế nào về tầm vóc, vai trò và chuyển biến nổi bật của công tác đối ngoại địa phương thời gian qua?

Đối ngoại địa phương được xác định là một trong những binh chủng hợp thành quan trọng của đối ngoại, khẳng định “vị trí tiên phong” trong trong tăng cường và làm sâu sắc quan hệ hữu nghị, hợp tác với các đối tác, huy động các nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế- xã hội và nâng cao vị thế, uy tín của các địa phương trong hội nhập quốc tế. Nhiều kết quả tích cực đã đạt được, cụ thể:

Trung bình hàng năm, có 200 thỏa thuận quốc tế được ký giữa các địa phương Việt Nam với đối tác nước ngoài trong các lĩnh vực hợp tác hữu nghị, xúc tiến thương mại - đầu tư, đào tạo nguồn nhân lực... Các thỏa thuận này đóng góp tích cực vào tăng cường quan hệ hợp tác hữu nghị, quảng bá hình ảnh và tiềm năng của các địa phương. Gần 300 đoàn công tác nước ngoài của lãnh đạo địa phương được tổ chức hàng năm, bám sát nhu cầu của địa phương trong xúc tiến đầu tư, thương mại, thiết lập và thúc đẩy quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực, đạt nhiều kết quả tích cực.

Thứ trưởng Ngoại giao Ngô Lê Văn phát biểu tại Hội nghị "Gặp gỡ Hàn Quốc 2025" do Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam và UBND tỉnh Hưng Yên phối hợp tổ chức, ngày 14/5. (Nguồn: BNG)

Công tác ngoại giao kinh tế được triển khai mạnh mẽ, là động lực quan trọng cho phát triển nhanh và bền vững của các tỉnh thành. Các hội nghị xúc tiến đầu tư - thương mại, du lịch được tổ chức giúp mở rộng thị trường cho sản phẩm của địa phương, thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI). FDI đã có mặt ở tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước. Tổng vốn FDI trong giai đoạn từ năm 2021 đến tháng 5/2025 là 12.225 dự án đầu tư cấp mới, với tổng vốn đăng ký gần 164,15 tỷ USD, số vốn đăng ký bằng 96,4% so với giai đoạn 2016-2020. Nguồn viện trợ phi chính phủ nước ngoài đóng góp đáng kể cho xóa đói - giảm nghèo và phát triển kinh tế xã hội ở các địa phương Việt Nam. Tổng giá trị viện trợ phi chính phủ nước ngoài giai đoạn 2016-2025 đạt khoảng 250 triệu USD mỗi năm.

Công tác ngoại giao văn hóa tại các địa phương được triển khai với nhiều hoạt động đa dạng, phong phú, sáng tạo, góp phần nâng tầm và lan tỏa các giá trị văn hóa địa phương Việt Nam đến cộng đồng quốc tế, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. Địa phương cũng chú trọng phối hợp công tác biên giới lãnh thổ, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển đất nước. Hoạt động giao lưu hữu nghị, hợp tác của các địa phương tại khu vực biên giới tiếp tục được quan tâm và triển khai. Các địa phương ven biển thực hiện tốt công tác bảo vệ chủ quyền an ninh, biên giới biển, đảo; phối hợp thực hiện phát triển kinh tế gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh...

Các địa phương chủ động triển khai công tác người Việt Nam ở nước ngoài như tạo thuận lợi cho kiều bào về nước làm ăn, sinh sống, tổ chức hoạt động quảng bá văn hóa, gìn giữ tiếng Việt, tổ chức đón đoàn kiều bào về thăm địa phương… Công tác thông tin đối ngoại được triển khai tại các địa phương dưới nhiều hình thức đa dạng và phong phú, bao gồm báo viết, báo mạng, phát thanh, truyền hình, qua các đoàn khách quốc tế đến làm việc và tham quan du lịch.

Các đại biểu tham dự Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc lần thứ 21 với chủ đề “Phát huy vai trò tiên phong của đối ngoại phục vụ phát triển bền vững của các địa phương” tại Hà Nội, ngày 18/12/2023.

Bên cạnh những kết quả tích cực, trong quá trình triển khai công tác đối ngoại địa phương, còn những hạn chế hay thách thức nào đáng lưu ý, thưa Thứ trưởng?

Bên cạnh những kết quả đạt được, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, tồn tại trong công tác này, đó là:

Công tác đối ngoại địa phương đôi lúc còn thiếu sự sáng tạo, nhạy bén, nhất là trong bối cảnh tình hình chuyển biến hết sức nhanh chóng. Công tác nghiên cứu, tham mưu mặc dù đã nỗ lực, nâng cao chất lượng nhưng cần đẩy mạnh hơn nữa tính kịp thời, chuyên sâu và phối hợp giữa các bộ, ngành.

Hợp tác địa phương với một số địa bàn chiến lược chưa phát huy hết tiềm năng, chưa xứng tầm với khuôn khổ quan hệ; nhiều thỏa thuận hợp tác cấp địa phương mới chỉ dừng lại ở việc ký kết, chưa có định hướng, lộ trình triển khai cụ thể, không nêu bật được trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả chưa cao.

Một số quy định có liên quan đến công tác đối ngoại đã bộc lộ nhiều bất cập nhưng chưa được sửa đổi kịp thời. Một số địa phương còn lúng túng khi xây dựng kế hoạch đoàn ra, đoàn vào hàng năm. Công tác phổ biến, cập nhật kiến thức và kỹ năng đối ngoại cho công chức trong lĩnh vực đối ngoại và hội nhập quốc tế còn chưa đồng đều ở các địa phương.

Và cuối cùng, công tác vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài tại một số địa phương còn thiếu tính chủ động, chưa liên tục, một số dự án của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài chưa thể triển khai theo đúng tiến độ, kế hoạch đề ra.

Lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa doanh nghiệp Hàn Quốc và Việt Nam tại Hội nghị “Gặp gỡ Hàn Quốc 2025” do Bộ Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam và UBND tỉnh Hưng Yên tổ chức tại Khu đô thị Ecopak (Văn Giang), ngày 14/5. (Nguồn: BNG)

Bộ Ngoại giao đã làm gì để hỗ trợ các địa phương trong triển khai công tác đối ngoại, thưa Thứ trưởng?

Xác định công tác đối ngoại địa phương là nhiệm vụ trọng tâm, “lấy địa phương là trung tâm phục vụ”, với tinh thần phụng sự, phục vụ và trách nhiệm cao nhất, Bộ Ngoại giao trở thành “người đồng hành tin cậy”, hỗ trợ hiệu quả các địa phương trong xây dựng và triển khai các chương trình, kế hoạch hoạt động đối ngoại, đẩy mạnh hội nhập và hợp tác quốc tế, thiết thực đóng góp cho tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương. Tiêu biểu là:

Bộ Ngoại giao đã xây dựng, chủ trì các hoạt động hỗ trợ hiệu quả địa phương kết nối với các đối tác nước quốc tế với hình thức đa dạng, sáng tạo để thu hút nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển. Hơn 20 hội nghị gặp gỡ, kết nối giao thương, xúc tiến cơ hội hợp tác đầu tư với các đối tác nước ngoài được tổ chức hàng năm. Bộ cũng làm tốt vai trò hỗ trợ địa phương đón tiếp các đoàn nước ngoài; thẩm tra, xác minh đối tác nước ngoài có nhu cầu đầu tư tại địa phương. Bên cạnh đó, Bộ cũng hỗ trợ thông tin và kết nối các địa phương, doanh nghiệp trong nước với các đối tác nước ngoài thông qua mạng lưới các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và hệ thống thông tin trực tuyến.

Bộ Ngoại giao đã phối hợp cùng các địa phương vận động thành công UNESCO ghi danh một số hồ sơ của địa phương. Bộ Ngoại giao cũng đang tiếp tục vận động UNESCO công nhận các danh hiệu mới. Cho đến nay, hiện Việt Nam đã có 9 di sản thế giới, 16 di sản văn hóa phi vật thể, 11 di sản văn hóa tư liệu, 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới, 4 công viên địa chất toàn cầu UNESCO và các danh hiệu khác.

Bộ Ngoại giao cũng hỗ trợ thiết thực công tác vận động viện trợ nước ngoài tại địa phương, tích cực vận động đối tác nước ngoài đưa các dự án đầu tư, nguồn vốn viện trợ về địa phương. Bộ Ngoại giao đóng góp ý kiến, hỗ trợ địa phương xây dựng và ký kết các văn bản thỏa thuận thiết lập quan hệ hợp tác với các đối tác quốc tế, thúc đẩy khai thác hiệu quả các thỏa thuận hợp tác đã ký. Đồng thời, thúc đẩy việc thiết lập quan hệ giữa các địa phương Việt Nam với địa phương nước ngoài thông qua các chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao nước ngoài tới Việt Nam và hỗ trợ các địa phương tham gia các hoạt động đối ngoại cấp địa phương.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng, cung cấp thông tin nâng cao nhận thức cán bộ làm công tác đối ngoại của các cơ quan và địa phương được triển khai thiết thực, hiệu quả và phù hợp nhu cầu thực tiễn thông qua các đề án bồi dưỡng nghiệp vụ đối ngoại và ngoại ngữ.

Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!