'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng' dưới góc nhìn của người Pháp

Hà Anh
Ngày 27/8, nhân dịp 110 năm ngày mất của "hùm thiêng Yên Thế" Đề Thám, Nhã Nam và Viện Pháp phối hợp tổ chức ra mắt tác phẩm 'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng'.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Cuốn sách Đề thám - thời kỳ huy hoàng tập hợp các bức điện báo, các thông tin báo chí và bài phân tích về chiến dịch hành quân chống Đề Thám của quân Pháp từ tháng 1-3/1909.

Tin liên quan
Giới thiệu nét văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam và nghi lễ Hầu Đồng tại Australia Giới thiệu nét văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam và nghi lễ Hầu Đồng tại Australia

Trong mắt quân Pháp, Yên Thế là một vùng không dễ tiếp cận, tiềm ẩn nhiều hiểm nguy trắc trở, nghĩa quân cũng như người dân Yên Thế là những con người khó quy hàng, còn Đề Thám thực sự là một “hùm thiêng”, thoắt ẩn, thoắt hiện, không sao khuất phục nổi.

Cuốn sách là một chùm tư liệu đáng quý cho những ai muốn tìm hiểu thêm góc nhìn của người Pháp về nhân vật vẫn còn nhiều tranh cãi như Đề Thám.

Giới thiệu cuốn sách

Ngay từ khi Đề Thám còn sống và sau đó, khi dư âm khởi nghĩa Yên Thế vẫn còn hằn sâu trên đât An Nam, người Pháp đã dành nhiều bút mực, báo chí, sách vở để đưa tin, giới thiệu, đánh giá và nhận định về “hùm thiêng Yên Thế".

'Đề thám - thời kỳ huy hoàng' dưới góc nhìn của người Pháp
Bìa sách 'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng'. (Nguồn: Nhã Nam)

Có thể kể đến một số tài liệu như Pirates et rebelles au Tonkin, nos soldats au Yen-The (Giặc giã và thổ phỉ ở Bắc Kỳ, quân đội của chúng ta tại Yên Thế, 1892) của đại tá Henri Frey, người tham chiến trực tiếp trận đánh đồn Hố Chuối (cuối 1890 đầu 1891); Opérations militaires au Tonkin (Những cuộc hành quân tại Bắc Kỳ, 1896) của sĩ quan Chabrol; Hoang Tham pirate (Tướng cướp Hoàng Hoa Thám, 1933) của Paul Chack; Au Tonkin. La vie aventureuse de Hoang Hoa Tham chef pirate (Ở Bắc Kỳ: Cuộc đời phiêu bạt của tướng cướp Hoàng Hoa Thám, khoảng giữa thập niên 1930) của A. L. Bouchet, người có nhiều lần gặp gia đình Đề Thám,…

Câu chuyện Đề Thám tiếp tục kéo dài trong giới sử học Pháp cho đến những năm gần đây, trong đó có thể kể đến công trình Le De Tham 1846-1913: Un résistant vietnamien à la colonisation française (Đề Thám 1846-1913: Một nghĩa sĩ Việt Nam chống lại chế độ thuộc địa Pháp, 2007) của Claude Gendre.

Cuốn sách Đề Thám – Thời kỳ huy hoàng vốn có nhan đề gốc là L’homme du jour. Le De Tham (Người đương thời. Đề Thám), được xuất bản năm 1909 tại Hà Nội, là một trong những tài liệu ra đời sớm, có tính thời sự của Đề Thám, về các cuộc đối kháng quân sự giữa chính quyền Pháp và đội quân Yên Thế. Tác giả biên soạn tài liệu này là Maliverney, chủ bút báo Tương lai Bắc Kỳ (L’Avenir du Tonkin).

Cuốn sách gồm ba nội dung chính: giới thiệu nguồn gốc, tiểu sử Đề Thám và các hoạt động của ông trước năm 1909; các bài báo, điện tín của phóng viên báo Tương lai Bắc Kỳ gửi về từ Yên Thế; một số bài phóng sự, ký sự trận chiến năm 1909 tại Yên Thế.

Cuốn sách cung cấp thêm cho bạn đọc một sử liệu tham khảo với nhiều thông tin sinh động, cụ thể, đặc biệt có cả tư liệu ảnh và bản đồ, về Đề Thám, khởi nghĩa Yên Thế.

Cần đọc trong sự đối chiếu, kiểm chứng

Đề Thám – Thời kỳ huy hoàng được viết bởi góc nhìn, quan điểm và tâm thế của người Pháp nên đây là tài liệu tham khảo, cần đọc trong sự đối chiếu, kiểm chứng với nhiều tài liệu, nghiên cứu lịch sử khác.

Trong quá trình chuyển ngữ, đơn vị xuất bản gặp rất nhiều khó khăn để biên tập chính xác các địa danh, nhân danh. Các địa danh, nhân danh do tác giả Pháp ghi lại, thường là giữ nguyên phiên âm tiếng Việt không dấu, có khi dựa vào trí nhớ/lời kể, nên không thể coi là chính xác tuyệt đối.

Hơn nữa, địa bàn hoạt động của Đề Thám rất rộng, bao gồm Bắc Giang, Thái Nguyên, Lạng Sơn, nên cũng có nhiều đơn vị như làng/xóm/thôn hoặc châu mà hiện nay, sau nhiều lần cải cách hành chính, đã thay đổi hoặc không còn. Một số địa danh/nhân danh không thể tra cứu, đơn vị phát hành quyết định để nguyên văn phiên âm như bản gốc...

Hoàng Hoa Thám (1858-1913), hay được biết nhiều hơn dưới tên gọi Đề Thám, là một nhật vật nổi bật trong lịch sử Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.

Là thủ lĩnh chỉ huy cuộc khởi nghĩa Yên Thế khiến chính quyền thực dân Pháp mất rất nhiều công sức đánh dẹp, Đề Thám nhận được sự quan tâm rất lớn của công chúng trên cả phương diện quân sự, chính trị lẫn phương diện thông tin đời tư, hành trang, cuộc đời.

Ngắm những bức ảnh đẹp nhất mang tên 'Tỏa sáng Việt Nam'

Ngắm những bức ảnh đẹp nhất mang tên 'Tỏa sáng Việt Nam'

Những bức ảnh xuất sắc của Cuộc thi Ảnh Xúc tiến, quảng bá du lịch năm 2022 với chủ đề "Tỏa sáng Việt Nam - ...

Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn cùng cuốn sách mới về bầu trời và các vì sao

Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn cùng cuốn sách mới về bầu trời và các vì sao

Ngày 15/7, Viện Pháp tại Hà Nội và Nhà xuất bản Tri thức tổ chức tọa đàm Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học ...

Khám phá miền ký ức của một Đại sứ

Khám phá miền ký ức của một Đại sứ

Nổi tiếng với bút danh Thăng Sắc, nhưng đây là lần đầu tiên Đại sứ, nhà văn Nguyễn Chiến Thắng lấy bút danh tên thật ...

Cuốn sách phác họa 7 kiểu người nên kết giao

Cuốn sách phác họa 7 kiểu người nên kết giao

'Luật hấp dẫn về mối quan hệ' là một cuốn sách giáo khoa phác họa 7 kiểu người mà chúng ta thường sẽ gặp và ...

Cuốn sách truyền cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm bình yên và tự do

Cuốn sách truyền cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm bình yên và tự do

Sau hai tác phẩm Sự thực về giác ngộ: Con đường bình an và tự do, Điều quan trọng nhất: Lẽ thật cuộc đời từ ...

Đọc thêm

Cách đổi ảnh đại diện bình luận ẩn danh trên Facebook độc đáo

Cách đổi ảnh đại diện bình luận ẩn danh trên Facebook độc đáo

Facebook vừa cập nhật cho bình luận ẩn danh: giờ bạn có thể đổi ảnh đại diện thay cho hình mặc định. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để ...
Hướng dẫn cách khắc phục khi iPad bị vô hiệu hóa hiệu quả

Hướng dẫn cách khắc phục khi iPad bị vô hiệu hóa hiệu quả

iPad bị vô hiệu hóa thường do nhập sai mật khẩu nhiều lần hoặc lỗi cập nhật phần mềm. Tình trạng này khóa thiết bị để bảo vệ dữ liệu ...
iPhone 17 Pro gây tranh cãi khi loại bỏ tính năng có từ iPhone 12 Pro

iPhone 17 Pro gây tranh cãi khi loại bỏ tính năng có từ iPhone 12 Pro

Apple lần đầu ra mắt Night Mode trên iPhone 11 vào năm 2019, giúp cải thiện chất lượng ảnh chụp trong môi trường thiếu sáng và mang đến trải nghiệm ...
iPhone 16e tụt lại và ít được chú ý so với các phiên bản hiện tại

iPhone 16e tụt lại và ít được chú ý so với các phiên bản hiện tại

Được Apple định hướng là lựa chọn tầm trung mang công nghệ thông minh đến nhiều người, iPhone 16e giờ đây dường như trở nên lạc lõng trong hệ sinh ...
Cách khắc phục màn hình iPhone bị tối hiệu quả và nhanh chóng

Cách khắc phục màn hình iPhone bị tối hiệu quả và nhanh chóng

Nếu iPhone của bạn gặp tình trạng màn hình tối, trải nghiệm sử dụng sẽ bị gián đoạn và khó chịu. Dưới đây là những cách đơn giản giúp khắc ...
Hướng dẫn cách tắt ẩn danh trên Google Docs tiện lợi và đơn giản

Hướng dẫn cách tắt ẩn danh trên Google Docs tiện lợi và đơn giản

Tắt ẩn danh trên Google Docs rất nhanh, giúp quản lý tài liệu dễ dàng và hiển thị danh tính người chỉnh sửa. Bài viết hướng dẫn chi tiết cách ...
Mùa Đông tới Cửu Trại Câu

Mùa Đông tới Cửu Trại Câu

Khu danh thắng Cửu Trại Câu (Tứ Xuyên, Trung Quốc) vừa đón trận tuyết đầu mùa
Du lịch Phuket lạc quan khi bước vào mùa cao điểm kỷ lục

Du lịch Phuket lạc quan khi bước vào mùa cao điểm kỷ lục

Ngành du lịch Phuket kỳ vọng mùa cao điểm kéo dài tới quý I/2026 đạt kết quả tốt nhất trong 5 năm qua, chi tiêu du khách tăng, thời gian lưu trú dài.
Bật mí 8 hoạt động trải nghiệm 'siêu thực' nhất cho chuyến du hí mùa Đông

Bật mí 8 hoạt động trải nghiệm 'siêu thực' nhất cho chuyến du hí mùa Đông

Cùng khám phá 8 hành trình mùa Đông đặc sắc nhất để mỗi chuyến đi là một cuộc phiêu lưu độc nhất vô nhị.
Trải nghiệm và truyền thống của Giáng sinh châu Âu tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh

Trải nghiệm và truyền thống của Giáng sinh châu Âu tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh

Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam sẽ tiếp tục tổ chức Hội chợ Giáng sinh EU năm nay vào ngày 6/12 (TP. Hồ Chí Minh) và ngày 14/12 (Hà Nội).
Du khách quốc tế dự kiến tới Việt Nam trong năm 2025 vượt xa mức kỷ lục trước đại dịch

Du khách quốc tế dự kiến tới Việt Nam trong năm 2025 vượt xa mức kỷ lục trước đại dịch

Năm 2025, Việt Nam dự kiến đón hơn 20 triệu lượt khách quốc tế, vượt xa mức kỷ lục 18 triệu lượt trước đại dịch.
Sợi dây chuyền ngọc lục bảo giữa núi rừng Nam Kinh

Sợi dây chuyền ngọc lục bảo giữa núi rừng Nam Kinh

Cung điện Mỹ Linh nằm dưới chân núi Tử Kim, thuộc quận Huyền Vũ, cách trung tâm thành phố Nam Kinh (Trung Quốc) khoảng 6km.
Điện ảnh Việt Nam tìm cơ hội bứt phá từ hợp tác với nước Pháp

Điện ảnh Việt Nam tìm cơ hội bứt phá từ hợp tác với nước Pháp

Trong không khí sôi động của Tuần lễ Điện ảnh Việt Nam tại Thủ đô Paris, Tọa đàm Việt-Pháp đã trở thành diễn đàn trao đổi quan trọng.
Nhiều tác phẩm xuất sắc của điện ảnh Ba Lan được chiếu miễn phí tại Việt Nam

Nhiều tác phẩm xuất sắc của điện ảnh Ba Lan được chiếu miễn phí tại Việt Nam

Tuần phim Ba Lan tại Việt Nam 2025 sẽ mang đến cho khán giả 7 bộ phim đa thể loại, phản ánh văn hóa, xã hội và con người Ba Lan đương đại.
Điểm hẹn văn hóa mới bên hồ Gươm

Điểm hẹn văn hóa mới bên hồ Gươm

Chiều 30/11, tại Nhà Bát Giác - Vườn hoa Lý Thái Tổ, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội chính thức khởi động Dự án "Âm nhạc cuối tuần".
Photo Hanoi’25 khép lại, mở rộng cơ hội hợp tác sáng tạo cho Thủ đô

Photo Hanoi’25 khép lại, mở rộng cơ hội hợp tác sáng tạo cho Thủ đô

Photo Hanoi’25 – Biennale Nhiếp ảnh quốc tế đã bế mạc với những đánh giá tích cực về vai trò của sự kiện trong việc thúc đẩy hợp tác văn hóa.
Từ khoảnh khắc 'theo dấu mặt trời' đến hành trình sẻ chia và lan tỏa yêu thương tới đồng bào miền Trung

Từ khoảnh khắc 'theo dấu mặt trời' đến hành trình sẻ chia và lan tỏa yêu thương tới đồng bào miền Trung

Toàn bộ số tiền thu được từ việc bán sách ảnh 'Nguồn sống' trong ba ngày 28-30/11 được sử dụng để ủng hộ đồng bào miền Trung khắc phục hậu quả mưa lũ.
Tết Việt giữa lòng Tây Australia và những tấm lòng hướng về miền Trung

Tết Việt giữa lòng Tây Australia và những tấm lòng hướng về miền Trung

Quảng trường Forrest Place ở trung tâm thành phố Perth, tràn ngập không khí của Xuân Quê hương 2025 của người Việt tại Tây Australia.
Mùa Đông tới Cửu Trại Câu

Mùa Đông tới Cửu Trại Câu

Khu danh thắng Cửu Trại Câu (Tứ Xuyên, Trung Quốc) vừa đón trận tuyết đầu mùa
Khu đền tháp Mỹ Sơn được số hóa bằng công nghệ quét 3D để bảo tồn di sản bền vững

Khu đền tháp Mỹ Sơn được số hóa bằng công nghệ quét 3D để bảo tồn di sản bền vững

Khu đền tháp Mỹ Sơn đang được triển khai số hóa toàn diện bằng công nghệ quét 3D, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa.
Hà Nội giới thiệu bốn hành trình du lịch di sản với nền tảng số hóa hiện đại

Hà Nội giới thiệu bốn hành trình du lịch di sản với nền tảng số hóa hiện đại

Bốn tuyến khám phá di sản Thủ đô ứng dụng bản đồ số, mã QR và nền tảng H-Heritage đã được ra mắt ngày 3/12, mở ra phương thức tiếp cận mới cho du khách.
Khám phá vẻ đẹp nguyên sơ của 'đất nước triệu voi'

Khám phá vẻ đẹp nguyên sơ của 'đất nước triệu voi'

Ẩn mình giữa lòng tiểu vùng sông Mekong, Lào hiện lên như một miền đất của sự tĩnh tại, nguyên sơ và sâu lắng.
Thành nhà Hồ hướng tới điểm đến di sản hàng đầu nhân kỷ niệm 15 năm UNESCO ghi danh

Thành nhà Hồ hướng tới điểm đến di sản hàng đầu nhân kỷ niệm 15 năm UNESCO ghi danh

Thành nhà Hồ – công trình kiến trúc đá độc đáo bậc nhất Việt Nam tiếp tục là trọng tâm trong chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của Thanh Hóa.
Vương cung thánh đường Thánh John Lateran – Di sản tôn giáo hơn 1.700 năm ở Italy

Vương cung thánh đường Thánh John Lateran – Di sản tôn giáo hơn 1.700 năm ở Italy

Được xây dựng từ năm 314, Vương cung thánh đường Thánh John Lateran (Basilica di San Giovanni in Laterano) có tuổi đời hơn cả Thánh Peter tại Vatican.
Phiên bản di động