Israel-Thổ Nhĩ Kỳ: ‘Mỏ neo’ cứu giúp quan hệ

Những năm tháng thù hận giữa Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đang có cơ hội dần qua đi với chuyến thăm lần đầu tiên tới Ankara sau gần hai thập kỷ của Tổng thống Israel Isaac Herzog để gặp người đồng cấp Tayyip Erdogan.

Triển vọng bình thường hóa với Israel, Thổ Nhĩ Kỳ trấn an Palestine: Sẽ 'không quay lưng' Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cùng Israel mang khí đốt đến châu Âu? Sau hàng thập niên lạnh nhạt, Israel-Thổ Nhĩ Kỳ sắp 'hâm nóng' mối quan hệ

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Tổng thống Israel Isaac Herzog. (Nguồn: Reuters)

Lâu nay, quan hệ Israel - Thổ Nhĩ Kỳ được mô tả là “thường xuyên khẩu chiến và bất đồng”. Mọi việc bùng phát sau khi Israel tấn công đội vận chuyển hàng viện trợ cho Dải Gaza hồi năm 2010, khiến 10 nhà hoạt động Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ người Palestine thiệt mạng.

Căng thẳng luôn trong tình trạng leo thang, thậm chí đến mức hai bên sẵn sàng dùng ngôn từ miệt thị để chỉ trích lẫn nhau. Ông Tayyip Erdogan từng gọi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu là “kẻ khủng bố” vì tấn công người Palestine, còn lãnh đạo Israel thì ám chỉ ông Tayyip Erdogan là “kẻ giết người” vì ra lệnh ném bom vào người Kurd ở Syria.

Hiềm khích căng thẳng như vậy nhưng lạ là giao thương giữa hai bên lại không mấy ảnh hưởng. Israel hiện nằm trong số 10 thị trường xuất khẩu hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong khi Ankara xuất khẩu kim loại thô và các sản phẩm kim loại, máy công cụ, ô tô và xe tải cho Israel, thì Tel Aviv lại là nhà cung cấp công nghệ cao quan trọng cho Thổ Nhĩ Kỳ, chủ yếu cho mục đích quân sự. Các UAV nổi tiếng của Thổ Nhĩ Kỳ như Bayraktar TB2 đều mang “gen kỹ thuật của Israel”.

Có lẽ, chính “mỏ neo” vững chắc - thương mại đã khiến quan hệ Tel Avip - Ankara chuyển hướng một cách bất ngờ.

Chưa biết chuyến thăm của ông Isaac Herzog thành công đến đâu nhưng báo chí đã tiết lộ triển vọng hai bên sẽ hợp tác xây tuyến đường ống dẫn khí đốt nối Địa Trung Hải với châu Âu để giúp châu lục này giảm sự phụ thuộc về năng lượng vào Nga.

Nếu Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia đang tìm cách trở thành trung tâm thế giới Hồi giáo, bình thường hóa được quan hệ với người Do Thái, đối đầu ở Trung Đông cũng có cơ hội bớt căng thẳng.

Ngày 9/3, Tổng thống Israel Isaac Herzog đã lên đường thăm Thổ Nhĩ Kỳ, đánh dấu chuyến thăm Ankara chính thức đầu tiên của một Tổng thống Nhà nước Do Thái kể từ năm 2008. Hồi tháng 1/2022, Tổng thống Erdogan đã gửi lời mời chính thức tới Tổng thống Herzog, đồng thời cho biết hai nhà lãnh đạo sẽ xem xét toàn bộ các khía cạnh hợp tác giữa hai nước trong chuyến thăm này.