Sa mạc Sahara từng bạt ngàn xanh tươi, là nơi sinh sống của nhóm người tiền sử

Ngọc Anh
Sa mạc Sahara là một trong những nơi khô cằn và hoang vắng nhất trên Trái đất, trải dài trên dải Bắc Phi qua 11 quốc gia và có diện tích tương đương với Trung Quốc hoặc Mỹ. Tuy nhiên, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Thiên nhiên (Nature) mới đây cho biết, nơi đây không phải lúc nào cũng khắc nghiệt như vậy.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Sa mạc Sahara là một trong những nơi khô cằn và hoang vắng nhất trên Trái đất. (Nguồn: FLI Science)
Sa mạc Sahara là một trong những nơi khắc nghiệt nhất trên Trái đất. (Nguồn: FLI Science)
Theo nghiên cứu trên, trong khoảng thời gian từ khoảng 14.500-5.000 năm trước, nơi đây là một thảo nguyên xanh tươi, với nguồn nước dồi dào và tràn ngập sự sống. DNA thu được từ hài cốt của hai cá thể sống cách đây khoảng 7.000 năm tại nơi hiện là Libya cho thấy, sa mạc Sahara từng là nơi sinh sống của một dòng dõi bí ẩn, những người sống tách biệt với thế giới bên ngoài.

Các nhà nghiên cứu đã phân tích bộ gene đầu tiên của những người sống ở "sa mạc Sahara xanh tươi". Họ lấy DNA từ xương của hai người phụ nữ được chôn cất tại một nơi trú ẩn bằng đá có tên Takarkori ở phía Tây Nam xa xôi của Libya. Những người này được ướp xác tự nhiên, đại diện cho hài cốt người được ướp xác lâu đời nhất được biết đến.

Tin liên quan
Vườn thực vật Singapore: Vườn thực vật Singapore: 'Lá phổi xanh' hơn 100 năm tuổi của đảo quốc sư tử

Nhà khảo cổ học Johannes Krause thuộc Viện Nhân chủng học tiến hóa Max Planck (Đức), một trong những tác giả của nghiên cứu, khẳng định, "vào thời điểm đó, Takarkori là thảo nguyên xanh tươi với một hồ nước gần đó, không giống như cảnh quan sa mạc khô cằn ngày nay".

Bộ gene cho thấy, những cá thể Takarkori là một phần của dòng dõi con người riêng biệt và chưa được xác định trước đó, sống tách biệt với các quần thể cận Sahara và Á-Âu trong hàng nghìn năm.

"Điều thú vị là người Takarkori không cho thấy ảnh hưởng di truyền đáng kể nào từ các quần thể cận Sahara ở phía Nam hoặc Cận Đông và các nhóm châu Âu thời tiền sử ở phía Bắc. Họ vẫn bị cô lập về mặt di truyền mặc dù thực hành chăn nuôi - một sáng kiến văn hóa có nguồn gốc bên ngoài châu Phi", ông Krause nhấn mạnh.

Bằng chứng khảo cổ học cũng chỉ ra rằng những người này chăn thả gia súc đã thuần hóa. Các hiện vật được tìm thấy bao gồm những công cụ làm bằng đá, gỗ và xương động vật, đồ gốm, giỏ đan và tượng nhỏ chạm khắc.

Sa mạc Sahara từng bạt ngàn xanh tươi, là nơi sinh sống của nhóm người tiền sử
Xác ướp của những người sống ở "sa mạc Sahara xanh tươi". (Nguồn: Science Alert)

Tổ tiên của hai cá thể Takarkori được phát hiện có nguồn gốc từ dòng dõi Bắc Phi tách khỏi quần thể cận Sahara khoảng 50.000 năm trước. Điều đó trùng hợp với thời điểm các dòng dõi con người khác lan rộng ra ngoài lục địa và vào Trung Đông, châu Âu và châu Á - trở thành tổ tiên của tất cả mọi người bên ngoài châu Phi.

"Dòng dõi Takarkori có thể đại diện cho tàn dư của sự đa dạng di truyền có ở Bắc Phi từ 50.000-20.000 năm trước", nhà nghiên cứu chỉ rõ.

Dòng dõi của nhóm người này vẫn biệt lập trong suốt phần lớn thời gian tồn tại, trước khi Sahara trở nên khô cằn hơn. Khoảng năm 3.000 trước Công nguyên, vào cuối Thời kỳ ẩm ướt châu Phi, Sahara đã biến thành sa mạc nóng lớn nhất thế giới.

Theo ông Krause, mặc dù bản thân quần thể Takarkori đã biến mất vào khoảng 5.000 năm trước khi Thời kỳ ẩm ướt châu Phi kết thúc và sa mạc quay trở lại song dấu vết tổ tiên của họ vẫn tồn tại trong nhiều nhóm người Bắc Phi ngày nay.

"Di sản di truyền của họ mang đến một góc nhìn mới về lịch sử sâu xa của khu vực này", nhà khảo cổ học chia sẻ.

Châu Âu bị 'tấn công' bởi bão bụi bất thường từ sa mạc Sahara

Châu Âu bị 'tấn công' bởi bão bụi bất thường từ sa mạc Sahara

Không chỉ có Madrid, một số vùng khác của châu Âu đã bị bao phủ bởi một lớp bụi màu cam từ sa mạc Sahara. ...

Bãi biển nhân tạo ở châu Âu lấy hàng trăm nghìn tấn cát từ sa mạc lớn nhất thế giới

Bãi biển nhân tạo ở châu Âu lấy hàng trăm nghìn tấn cát từ sa mạc lớn nhất thế giới

Là một trong những bãi biển nhân tạo nổi tiếng nhất của quần đảo Canary, Playa de Las Teresitas ở Tenerife, Tây Ban Nha, được ...

Nguồn nước dồi dào xuất hiện tại Sahara, sa mạc khô cằn nhất thế giới

Nguồn nước dồi dào xuất hiện tại Sahara, sa mạc khô cằn nhất thế giới

Sau những trận mưa hiếm hoi ở sa mạc Sahara khu vực Đông Nam Morocco, hồ Iriqui, lòng hồ nổi tiếng đã khô cạn trong ...

Sa mạc Sahara mưa lớn đột xuất báo hiệu thời tiết cực đoan bất thường

Sa mạc Sahara mưa lớn đột xuất báo hiệu thời tiết cực đoan bất thường

Sa mạc Sahara, nơi nổi tiếng với sự khô cằn khắc nghiệt, vừa trải qua trận lũ lụt kinh hoàng do mưa lớn lần đầu ...

(theo Reuters)

Đọc thêm

Hà Nội dự kiến vận hành hơn 1.800 camera AI từ 10/12/2025

Hà Nội dự kiến vận hành hơn 1.800 camera AI từ 10/12/2025

Dự kiến từ ngày 10/12/2025, thành phố Hà Nội sẽ đưa vào vận hành hệ thống hơn 1.800 camera và hệ thống đèn tín hiệu AI.
VinFast EC Van bản thương mại lộ diện sau giai đoạn chạy thử

VinFast EC Van bản thương mại lộ diện sau giai đoạn chạy thử

VinFast EC Van là mẫu xe tải điện nhỏ gọn dành cho đô thị, xoay trở linh hoạt trong đường hẹp nhưng vẫn mang đến khoang chứa 2.600 lít, phù ...
Phát huy những giá trị di sản của Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm

Phát huy những giá trị di sản của Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm

Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hải Phòng vừa tổ chức Hội thảo khoa học “Di sản của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm từ tầm nhìn hiện đại”.
Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam tại Cairo: Cơ hội thương mại và đầu tư trong khuôn khổ Đối tác toàn diện

Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam tại Cairo: Cơ hội thương mại và đầu tư trong khuôn khổ Đối tác toàn diện

Đây là chủ đề Diễn đàn doanh nghiệp do Đại sứ quán Việt Nam tại Ai Cập phối hợp tổ chức chiều 7/12 tại Cairo.
Phương án tuyển sinh năm 2026 của Trường ĐH Công nghệ TP. Hồ Chí Minh

Phương án tuyển sinh năm 2026 của Trường ĐH Công nghệ TP. Hồ Chí Minh

Năm 2026, Trường ĐH Công nghệ TP. Hồ Chí Minh dự kiến tuyển sinh theo 6 phương thức xét tuyển.
Làn sóng 'Trung Quốc + 1' bất ngờ khiến Đông Nam Á trở thành điểm đến chiến lược của doanh nghiệp Pháp

Làn sóng 'Trung Quốc + 1' bất ngờ khiến Đông Nam Á trở thành điểm đến chiến lược của doanh nghiệp Pháp

Đông Nam Á đang nổi lên như một trong những thị trường chiến lược quan trọng nhất đối với doanh nghiệp Pháp.
Phương án tuyển sinh năm 2026 của Trường ĐH Công nghệ TP. Hồ Chí Minh

Phương án tuyển sinh năm 2026 của Trường ĐH Công nghệ TP. Hồ Chí Minh

Năm 2026, Trường ĐH Công nghệ TP. Hồ Chí Minh dự kiến tuyển sinh theo 6 phương thức xét tuyển.
Cầu nối văn hóa của du học sinh Việt Nam tại Hàn Quốc

Cầu nối văn hóa của du học sinh Việt Nam tại Hàn Quốc

Cuộc thi “Viết về đời sống dành cho du học sinh Việt Nam tại Hàn Quốc” lần thứ nhất trở thành cầu nối văn hóa giữa hai nước Việt Nam-Hàn Quốc.
Tỷ phú Warren Buffett: Tấm bằng không quyết định thành công

Tỷ phú Warren Buffett: Tấm bằng không quyết định thành công

Warren Buffett, một trong những nhà đầu tư vĩ đại nhất, cho rằng bằng cấp không quyết định năng lực lãnh đạo hay kinh doanh.
Sách thiếu nhi: Nhịp cầu thúc đẩy giao lưu văn hoá - giáo dục Việt Nam và New Zealand

Sách thiếu nhi: Nhịp cầu thúc đẩy giao lưu văn hoá - giáo dục Việt Nam và New Zealand

Sự kiện ra mắt sách thiếu nhi New Zealand tại Việt Nam mang đến một cách tiếp cận mới mẻ trong hợp tác giáo dục giữa hai quốc gia.
Ba địa phương Thái Lan gia nhập mạng lưới 425 Thành phố học tập của UNESCO

Ba địa phương Thái Lan gia nhập mạng lưới 425 Thành phố học tập của UNESCO

Các Thành phố học tập biến việc học thành nhịp sống thường ngày, nâng kỹ năng lao động đến thích ứng kỷ nguyên AI, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Cảnh sát biển Việt Nam: Thúc đẩy phong trào dạy và học tiếng Anh

Cảnh sát biển Việt Nam: Thúc đẩy phong trào dạy và học tiếng Anh

Hội thi Tiếng Anh cấp Cảnh sát Biển Việt Nam 2025 với sự tham gia của 11 thí sinh là đội ngũ cán bộ kiêm nhiệm giảng dạy ngoại ngữ tại các đơn vị.
Thức uống từ lê, củ cải và mía: Giải pháp tự nhiên cho hệ hô hấp

Thức uống từ lê, củ cải và mía: Giải pháp tự nhiên cho hệ hô hấp

Nước uống từ lê, củ cải, mía, gừng và sả đang được nhiều người ưa chuộng nhờ khả năng hỗ trợ đường hô hấp trong thời điểm giao mùa.
Xét nghiệm máu di truyền có thể phát hiện sớm nguy cơ đau tim và đột quỵ

Xét nghiệm máu di truyền có thể phát hiện sớm nguy cơ đau tim và đột quỵ

Lực lượng Quân y Israel (IDF Medical Corps) cho biết đã bắt đầu áp dụng một xét nghiệm máu di truyền mới nhằm phát hiện sớm nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Cháo lòng: Món ăn mùa lạnh và những lưu ý quan trọng

Cháo lòng: Món ăn mùa lạnh và những lưu ý quan trọng

Cháo lòng, món ăn quen thuộc trong mùa lạnh, cần được sử dụng cẩn trọng với một số nhóm người.
Bộ Y tế công bố danh mục gần 600 thuốc được cấp mới và gia hạn

Bộ Y tế công bố danh mục gần 600 thuốc được cấp mới và gia hạn

Bộ Y tế vừa công bố danh mục gần 600 loại thuốc, nguyên liệu làm thuốc được cấp mới và gia hạn giấy đăng ký lưu hành tại Việt Nam.
Uống nước cam giúp giảm viêm, hỗ trợ chức năng mạch máu

Uống nước cam giúp giảm viêm, hỗ trợ chức năng mạch máu

Uống khoảng 500ml nước cam nguyên chất mỗi ngày trong hai tháng có thể làm thay đổi hoạt động của hàng nghìn gene trong tế bào miễn dịch.
Ăn sáng như thế nào để bảo vệ tuyến giáp

Ăn sáng như thế nào để bảo vệ tuyến giáp

Ăn sáng bằng bánh ngọt hay các loại sữa có đường tiện lợi nhưng dễ khiến đường huyết tăng đột ngột, kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức.
Phiên bản di động