'Sức hút Việt Nam' và chuyến thăm đầu tiên của một nguyên thủ quốc gia Lithuania

Nhân dịp Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda và Phu nhân thăm chính thức Việt Nam (11-12/6), Đại sứ Lithuania tại Việt Nam Darius Gaidys đã chia sẻ với TG&VN về ý nghĩa chuyến thăm và tiềm năng hợp tác giữa hai nước.

Tiểu sử Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda Đại sứ Hà Hoàng Hải: Chương mới trong quan hệ Việt Nam và Lithuania - đối tác thiện chí, tiềm năng vùng Baltic Đại sứ Hà Hoàng Hải trình Thư ủy nhiệm lên Tổng thống Lithuania

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp các Đại sứ EU, trong đó có Đại sứ Lithuania tại Việt Nam Darius Gaidys ngày 9/6. (Nguồn: Báo Nhân dân)

Đại sứ có thể chia sẻ ý nghĩa và những trọng tâm trong chuyến thăm Việt Nam lần này của Tổng thống Cộng hòa Lithuania Gitanas Nauseda và Phu nhân?

Cách đây ba năm, chính phủ Lithuania đã thông qua chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, thể hiện cam kết mạnh mẽ và chủ động đối với khu vực này. Trong khuôn khổ chiến lược đó, chúng tôi nỗ lực thúc đẩy quan hệ với các quốc gia trong khu vực, trong đó có Việt Nam.

Thời gian gần đây, hợp tác song phương có nhiều bước tiến tích cực, đặc biệt là gia tăng các cuộc tiếp xúc cấp cao. Năm 2023, Bộ trưởng Ngoại giao Lithuania đã thăm Việt Nam. Đầu năm nay, Thủ tướng hai nước cũng đã có cuộc gặp hiệu quả bên lề Diễn đàn Davos, Thụy Sỹ.

Chuyến thăm lần này của Tổng thống Lithuania có ý nghĩa hết sức đặc biệt, là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên trong lịch sử của một nguyên thủ quốc gia Lithuania. Chuyến thăm tập trung vào việc tăng cường hợp tác chính trị và thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ kinh tế - thương mại.

Một trong những điểm nhấn của chuyến thăm là Diễn đàn Doanh nghiệp Lithuania-Việt Nam tổ chức tại Khách sạn Melia. Tổng thống sẽ trực tiếp phát biểu khai mạc Diễn đàn và có nhiều thông điệp ý nghĩa. Nhiều doanh nghiệp Lithuania, trong đó có các doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực cảng biển và năng lượng, sẽ tham dự sự kiện này.

Ba năm trước, khi trả lời báo chí về chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Ngoại giao Lithuania, Đại sứ đã rất lạc quan về tiềm năng hợp tác kinh tế giữa hai nước. Những tiềm năng đó được chuyển hóa thành những dự án cụ thể như thế nào, thưa Đại sứ?

Dữ liệu thống kê cho thấy kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đang tăng trưởng tích cực, cả về hàng hóa và dịch vụ. Tuy nhiên, dòng vốn đầu tư hai chiều còn rất hạn chế, đây là lĩnh vực còn nhiều dư địa để phát triển.

Với tư cách là thành viên Liên minh châu Âu (EU), Lithuania tin rằng hai nước hoàn toàn có thể tận dụng hiệu quả các cơ chế như Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định bảo hộ đầu tư (EVIPA). Chúng tôi kỳ vọng chuyến thăm của Tổng thống sẽ là cú hích mạnh mẽ thúc đẩy thương mại song phương.

Nhân đây, tôi muốn chia sẻ một con số thú vị: Du lịch hiện chiếm tới 35% xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam với Lithuania, cho thấy ngày càng có nhiều du khách Lithuania lựa chọn Việt Nam là điểm đến, điều này rất đáng mừng. Tuy vậy, chúng ta hoàn toàn có thể làm được nhiều hơn trong lĩnh vực thương mại và đặc biệt là đầu tư.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và Bộ trưởng Ngoại giao Cộng hòa Lithuania Gabrielius Landsbergis trao đổi các văn kiện hợp tác, tháng 10/2023. (Ảnh: Tuấn Anh)

Đại sứ nhận định như thế nào về vị thế của Việt Nam trong chính sách đối ngoại của EU nói chung và của Lithuania nói riêng?

Việt Nam là một đối tác quan trọng của Lithuania trong khu vực. Hai nước chia sẻ nhiều giá trị chung, nhất là trong việc tôn trọng luật pháp quốc tế và một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

Chúng tôi hiểu và chia sẻ những quan ngại của Việt Nam liên quan đến tình hình Biển Đông. Lithuania luôn tuân thủ Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 và khẳng định rằng tự do hàng hải và an ninh trên biển phải dựa trên luật pháp quốc tế, đây là lợi ích chung của cả hai nước.

Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi xanh và chuyển đổi số với nhiều mục tiêu quan trọng. Đại sứ đánh giá thế nào về những định hướng này của Việt Nam?

Hôm qua (9/6), tôi cùng các Đại sứ EU thường trú và không thường trú đã có cuộc gặp với Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường. Chủ tịch nước đã chia sẻ rõ nét về chiến lược chuyển đổi kinh tế, bao gồm đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng, phát triển năng lượng xanh, kinh tế số và mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Tôi đánh giá đây là một định hướng mạnh mẽ và rất đáng khích lệ. Lithuania sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng xanh. Công ty KN Energies của chúng tôi đang vận hành nhiều cảng khí hóa lỏng (LNG) tại Đức, Brazil, Croatia và sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong chuyển đổi năng lượng.

Bên cạnh đó, chúng tôi mong muốn hợp tác với Việt Nam trong ứng phó với các mối đe dọa phi truyền thống như an ninh mạng.

Đại sứ Lithuania tại Việt Nam Darius Gaidys trả lời phỏng vấn TG&VN ngày 10/6. (Ảnh: PH)

Việt Nam đang ngày càng được quốc tế quan tâm, thể hiện qua các chuyến thăm gần đây của nhiều nguyên thủ nước ngoài. Đại sứ cảm nhận ra sao về vai trò và vị thế quốc tế ngày càng tăng của Việt Nam?

Chúng tôi ghi nhận rằng Việt Nam đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong quan hệ quốc tế. Gần đây, Tổng thống Hungary đã thăm Việt Nam và nay là Tổng thống Lithuania. Các nhà lãnh đạo Việt Nam tích cực tham gia các hoạt động đối ngoại, không chỉ trong khu vực mà còn trên phạm vi toàn cầu. Đây là dấu hiệu cho thấy vị thế và uy tín quốc tế của Việt Nam đang không ngừng được nâng cao.

Việt Nam tích cực tham gia vào giải quyết các vấn đề quốc tế chung. Biến đổi khí hậu là vấn đề toàn cầu. Tại Lithuania, nếu mực nước biển dâng thêm 5m, chúng tôi có thể mất một phần đáng kể lãnh thổ. Chúng ta đang thấy sự thay đổi rõ rệt: Mùa Đông không còn nhiều tuyết như trước, xuất hiện nhiều trận cuồng phong, gió lớn, vốn không phổ biến trước đây.

Việt Nam đang rất tích cực trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Việc Thủ tướng Chính phủ Việt Nam hiện đang tham dự các hội nghị quốc tế quan trọng tại Pháp là minh chứng rõ ràng. Chúng ta cần hợp tác sâu rộng hơn nữa vì khí hậu không có biên giới.

Ngoài hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư, lĩnh vực văn hóa giữa hai nước cần được chú trọng như thế nào, thưa Đại sứ?

Trong một thế giới toàn cầu hóa, kể cả các doanh nghiệp cũng mang tính xuyên quốc gia. Chẳng hạn, một học viện đào tạo hàng không có trụ sở ở TP. Hồ Chí Minh được sáng lập bởi người Lithuania, nhưng đăng ký pháp lý ở Ireland. Một công ty công nghệ khác của chúng tôi có văn phòng ở Việt Nam nhưng điều hành từ Singapore.

Tuy nhiên, văn hóa là điều trường tồn. Rất nhiều người Lithuania vẫn hình dung Việt Nam như một quốc gia nông nghiệp truyền thống với nón lá, nhưng thực tế Việt Nam là một quốc gia hiện đại, phát triển công nghệ mạnh mẽ, có năng lực sản xuất toàn cầu, thậm chí cả linh kiện cho iPhone và máy tính.

Văn hóa, âm nhạc, ẩm thực, thời trang Việt Nam rất ấn tượng. Tôi đặc biệt thích các thiết kế hiện đại của các nhà tạo mẫu Việt Nam. Chúng ta cần hiểu biết nhau nhiều hơn và văn hóa là cầu nối tuyệt vời.

Năm nay đánh dấu kỷ niệm 150 năm ngày sinh của nhà soạn nhạc, họa sĩ vĩ đại nhất Lithuania Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, còn gọi là “Năm văn hóa Čiurlionis”, kéo dài đến năm sau. Chúng tôi hy vọng có thể tổ chức các sự kiện văn hóa tại Việt Nam nhân dịp này.

Chúng tôi cũng mong muốn giới thiệu ẩm thực Lithuania. Hiện chúng tôi xuất khẩu một số sản phẩm thực phẩm thô sang Việt Nam, nhưng mong muốn đẩy mạnh hơn nữa. Tại Diễn đàn Doanh nghiệp sắp tới, một nội dung quan trọng là nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm. Ngoại giao ẩm thực là một hình thức hiệu quả để tăng cường hiểu biết lẫn nhau.

Ngược lại, chúng tôi cũng muốn thấy nhiều hơn các sản phẩm ẩm thực Việt Nam tại Lithuania. Tôi đánh giá ẩm thực Việt Nam rất lành mạnh và thực sự là một trong những nền ẩm thực tôi yêu thích nhất tại khu vực này.

Đại sứ đánh giá ra sao về khả năng Việt Nam có thể trở thành một trung tâm số trong tương lai?

Việt Nam đã có nền tảng rất vững chắc trong sản xuất điện tử chính xác, dịch vụ số và có đội ngũ nhân lực tài năng trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Theo tôi, chỉ là vấn đề thời gian trước khi Việt Nam trở thành một trung tâm dẫn đầu trong lĩnh vực này tại khu vực. Nhiều doanh nghiệp Lithuania đang rất quan tâm và mong muốn hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực này.

Không chỉ ở cấp độ song phương, hai nước có thể thúc đẩy hợp tác trong khuôn khổ EU-ASEAN. Năm nay sẽ có Hội nghị cấp cao EU-ASEAN với sự tham gia của Chủ tịch EU và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC). Đây là cơ hội để trao đổi nhiều sáng kiến cả về chính trị và kinh tế. Cá nhân tôi rất ấn tượng với hệ thống thanh toán xuyên biên giới bằng mã QR – bước tiến lớn trong thương mại số của ASEAN.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!