Thỏa thuận Nga-Thổ Nhĩ Kỳ về Syria: Cùng thoả thuận, khác mục đích

TGVN. Nga-Thổ Nhĩ Kỳ đạt thỏa thuận mới về Syria. Thỏa thuận này thực chất có “mới”? Mục đích của các bên là gì? Phân tích của báo Thế giới & Việt Nam.

TIN LIÊN QUAN
	Đối đầu Nga – Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria: Điểm trúng khó dừng
	Tình hình Syria căng thẳng, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ thăm Nga, EU họp khẩn

thoa thuan nga tho nhi ky ve syria cung thoa thuan khac muc dich

Mỗi khi chiến sự bùng phát tại Syria, ông Putin và ông Erdogan lại gặp nhau, khi thì ở Moscow, lúc lại ở Ankara hoặc ở Sochi. (Nguồn: CNN).

Chiến sự vùng Idlib ở Syria: Một chiến, một đấu

TGVN. Tình hình tại Syria lại nổi lên với chiến sự vùng Idlib. Thực chất cục diện hiện nay? Chiến sự liệu có đến hồi ...

Sau 6 giờ trao đổi với nhau ở Moscow (Nga), Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đạt được thoả thuận mới về ngừng bắn ở vùng Idlib của Syria.

Thực chất của Thỏa thuận mới

Cụm từ "Thoả thuận mới" ở đây có thể gây hiểu nhầm bởi trong thực chất đấy không phải là một thoả thuận hoàn toàn mới mà là thoả thuận dựa trên và bổ xung cho một thoả thuận đã có từ trước đấy. Nó có tên gọi chính thức là Biên bản bổ sung cho Bị vong lục về ổn định tình hình ở vùng Idlib mà Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã ký kết khi ông Putin và ông Erdogan gặp nhau ở Sochi hồi tháng 9/2018. Cũng chính vì thế mà ngay từ đầu đã nội hàm hai điều là tính khả thi của nó rất hạn chế và bản thân nó chỉ có giá trị nhất thời.

Lý do đơn giản là đến chính Bị vong lục kia còn không được thực thi đầy đủ và nghiêm chỉnh thì sao có thể đảm bảo tính khả thi cho thoả thuận mới. Một khi bản thân cái gốc đã rệu rã thì làm sao có thể là chỗ dựa đảm bảo cho cái ngọn có thể vững vàng. Hơn nữa, ở Syria cho đến nay đã có nhiều lần thực hiện ngừng bắn theo thoả thuận giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga. Nhưng rồi đều thấy chẳng bao lâu sau đó chiến sự lại bùng phát, giao tranh quân sự lại dữ dội và ngừng bắn bị phớt lờ như thể chưa hề có.

Mỗi khi như vậy, ông Putin và ông Erdogan lại gặp nhau, khi thì ở Moscow, lúc lại ở Ankara hoặc ở Sochi. Lần nào cũng đều thấy hai người này đạt được thoả thuận với nhau về ngừng bắn, về tiến hành tuần tra chung, về tạo hành lang an ninh, về triệt thoái quân đội và vũ khí ra khỏi vùng chiến sự. Lần này rồi cũng sẽ không khác. Cho tới nay, mọi lần ngừng bắn ở Syria đều chỉ là khoảnh tĩnh lặng giữa hai đợt dông bão chứ không phải là những bước tiến gần hơn đến hoà bình, an ninh và ổn định, đến hoà giải và hoà hợp dân tộc ở Syria. Ngừng bắn không báo hiệu sắp có được giải pháp chính trị hoà bình mà chỉ tạo cục diện khác cho các bên liên quan dàn xếp, chia phần với nhau trong giải pháp chính trị hoà bình.

Ai được, ai mất?

Ở Moscow lần này, ông Putin và ông Erdogan đạt được sự nhất trí về ngừng chiến sự trên thực địa. Chỉ như thế thôi đã đủ để thấy "Thổ Nhĩ Kỳ thua và chính phủ Syria thắng cũng như Thổ Nhĩ Kỳ mất và Nga được". Thoả thuận này hàm ý Nga tiếp tục đồng ý cho Thổ Nhĩ Kỳ hiện diện quân sự ở vùng Idlib của Nga như trong thoả thuận ngừng bắn trước đó, nhưng phạm vi lãnh thổ ở Idlib do phía quân đội Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát hiện tại bị giảm đi khoảng một phần ba so với trước đó. Đấy chính là thắng lợi của phía chính phủ Syria. Phía Thổ Nhĩ Kỳ và chính cá nhân ông Erdogan tuyên bố đại ngôn hay phát biểu cao giọng đến mấy để doạ và răn phía chính phủ Syria hay cả Nga thì rồi ông Erdogan cũng vẫn phải cất công sang Moscow thương thảo với ông Putin. Đấy chính là cái được của Nga.

Cách thức hai bên có được thoả thuận này và nội dung của nó cho thấy ông Putin và ông Erdogan theo đuổi mục tiêu khác nhau với thoả thuận chung. Những cái mà ông Erdogan cần là duy trì sự hiện diện quân sự ở trên lãnh thổ Syria bởi chỉ như thế, người này mới đồng thời có cơ hội và tiền đề để nhằm tới những mục tiêu như tạo dựng hành lang an ninh, nuôi dưỡng con bài là lực lượng nổi dậy chống chính phủ Syria, ngăn ngừa người tỵ nạn Syria chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ, huỷ hoại ý chí độc lập của người Kurd và có chân, giữ phần trong giải pháp chính trị hoà bình cho Syria sau nay. Và nếu như ông Erdogan thật sự có tham vọng hồi sinh một dạng "Đế chế Osman" mới thì phải duy trì sự hiện diện quân sự ở vùng lãnh thổ này của Syria bằng mọi giá.

Thỏa thuận ngừng bắn cuối cùng?

Mục tiêu của ông Putin là giúp phía chính phủ Syria tiếp tục dấn tới với việc dùng quân sự để giành về nốt phần lãnh thổ này, nhưng đồng thời không đẩy Thổ Nhĩ Kỳ về phía Mỹ và NATO mà duy trì sự phân rẽ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Mỹ, EU và Nato. Phía Nga biết rằng Thổ Nhĩ Kỳ không dám để xảy ra đụng độ quân sự trực tiếp với Nga và liệu đoán rằng cả Mỹ, EU lẫn Nato không sẵn sàng trợ giúp đáng kể gì Thổ Nhĩ Kỳ trong các hoạt động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria.

Cho nên chiến sự ở vùng này của Syria không ngơi lắng lâu và thoả thuận nói trên không phải là thoả thuận ngừng bắn cuối cùng giữa ông Putin và ông Erdogan cho Syria. Nga và Thổ Nhĩ Kỳ còn tiếp tục cuộc chơi độc đáo của họ lâu nay là tuy đứng ở hai phe đối địch nhau ở Syria nhưng vẫn duy trì kênh ngoại giao dàn xếp với nhau.