Chuyến thăm kéo dài 5 ngày (16-20/3) với 2 điểm đến là New Delhi và Mumbai, như ví von của báo RNZ, là “một cuộc tấn công quyến rũ được thiết kế để thúc đẩy quan hệ thương mại và an ninh với gã khổng lồ kinh tế đang phát triển nhanh chóng này”.
 |
| Thủ tướng Narendra Modi gửi lời mời người đồng cấp Christopher Luxon thăm Ấn Độ tại cuộc gặp bên lề Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) tại Vientiane, Lào ngày 10/10/2024. (Nguồn: X) |
“Bắt đầu lại từ đầu”
Trong thời gian ở New Delhi, Thủ tướng Christopher Luxon sẽ hội đàm với Thủ tướng nước chủ nhà Narendra Modi, gặp Tổng thống Droupadi Murmu và có bài phát biểu khai mạc Đối thoại Raisina, diễn đàn đa phương về quốc phòng và an ninh hàng đầu của Ấn Độ.
Người đứng đầu chính phủ New Zealland dự kiến thăm Mumbai từ ngày 19-20/3, giao lưu với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và đại diện của Ấn Độ từ nhiều tầng lớp xã hội khác nhau.
Chia sẻ với giới truyền thông trước khi rời Wellington, ông Luxon khẳng định quyết tâm xây dựng mối quan hệ sâu rộng hơn với quốc gia đông dân nhất thế giới và đang trên đà trở thành nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới vào năm 2030.
Ấn Độ “thực sự là một trong những nhà lãnh đạo đa cực trên thế giới hiện nay... đây là quốc gia chi tiêu quân sự lớn thứ tư", Thủ tướng Luxon cho biết.
Chưa kể, đất nước Nam Á có “tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh, tạo ra những cơ hội thương mại lớn” trong khi “thật đáng buồn, hiện chỉ có 1,5% hàng xuất khẩu của chúng tôi sang Ấn Độ”.
Khẳng định mối quan hệ này “không tồn tại” trước khi liên minh lên nắm quyền, nhà lãnh đạo New Zealand thừa nhận: “Chúng tôi phải bắt đầu lại từ đầu”.
Trong khi đó, chia sẻ với RNZ, người phát ngôn về thương mại của Đảng Lao động, ông Damien O'Connor, cựu Bộ trưởng Thương mại phủ nhận việc đảng của ông bỏ bê mối quan hệ với Ấn Độ, chẳng qua đại dịch Covid-19 đã cản trở các cơ hội đi lại mà thôi.
| Chuyến thăm "khẳng định lại cam kết liên tục của cả hai nước trong việc tăng cường hơn nữa mối quan hệ song phương trên mọi lĩnh vực và làm sâu sắc hơn mối quan hệ gần gũi giữa người dân hai nước chúng ta", theo Bộ Ngoại giao Ấn Độ. |
20 năm “dệt mộng” FTA
Trong chiến dịch tranh cử năm 2023, cựu doanh nhân Luxon cam kết về việc đạt được một thỏa thuận thương mại tự do (FTA) với Ấn Độ trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Theo RNZ, lời hứa có “nhiều rủi ro” bởi đến nay, các cuộc đàm phán chính thức vẫn chưa được nối lại và phe đối lập đã gọi thời hạn là “hoàn toàn không thực tế”.
Năm nay đánh dấu 20 năm New Zealand khởi động kế hoạch FTA với thị trường tỷ dân, tính từ thời điểm 2005, chính phủ của Thủ tướng Helen Clark (1999-2008) thành lập một nhóm nghiên cứu chung với Ấn Độ để xem xét tính khả thi của một thỏa thuận thương mại tự do. Sau đó, Thủ tướng John Key (2008-2016) đã dành 5 năm xúc tiến thỏa thuận trước khi các cuộc đàm phán thất bại vào năm 2016. Dưới thời Thủ tướng Jacinda Ardern (2017–2023), các nhà đàm phán thương mại đã “đóng băng” thỏa thuận với Ấn Độ, thay vào đó tập trung vào các thỏa thuận hứa hẹn hơn như với Liên minh châu Âu và các nước châu Á-Thái Bình Dương.
Mặc dù vậy, đương kim Thủ tướng Luxon không từ bỏ. Ông khẳng định sẽ giữ nguyên “cam kết thực sự” khi tranh cử với mục đích làm sâu sắc thêm quan hệ thương mại với một trong những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới. “Chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để thúc đẩy thương mại thực sự, thực sự mạnh mẽ”, ông nhấn mạnh, đặc biệt là việc “tìm kiếm mối quan hệ đối tác kinh tế toàn diện hơn nhiều và cách chúng ta có thể thúc đẩy mối quan hệ đó”.
Trên thực tế, Ấn Độ đã trở thành nền kinh tế cởi mở hơn và ký kết các thỏa thuận thương mại khác trong những năm gần đây. Thêm vào đó, điều quan trọng là New Zealand có thể sẵn sàng thỏa hiệp về sữa, vốn là điểm bế tắc chính trong các cuộc đàm phán trước đây.
Mô hình sản xuất sữa ở Ấn Độ dựa vào những nông hộ quy mô nhỏ. Việc cho phép sữa New Zealand chảy tự do vào thị trường có thể khiến những nông dân này phá sản trước khi ngành này có cơ hội hiện đại hóa, chưa kể sẽ tạo ra tiền lệ cho các nước khác đang tìm cách tiếp cận thị trường. Bộ trưởng Công Thương Piyush Goyal từng khẳng định, sữa là một ngành nhạy cảm ở nước này vì liên quan đến các vấn đề sinh kế của những nông dân nhỏ và không có kế hoạch đưa ra bất kỳ loại nhượng bộ thuế nào theo bất kỳ FTA nào trong lĩnh vực này. |
Đồng điệu và khác biệt
Chuyến thăm Ấn Độ của Thủ tướng Luxon diễn ra trong bối cảnh New Zealand lo ngại về sự quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Theo RNZ, Trung Quốc đã gây ra báo động vào tháng trước khi cử 3 tàu hải quân vào Biển Tasman để tiến hành các cuộc tập trận bắn đạn thật.
Phát biểu với giới truyền thông, ông Luxon nhận định Ấn Độ “rất phù hợp” với quan điểm của New Zealand về an ninh và ổn định trong khu vực.
Wellington cần phải “làm nhiều hơn nữa” với New Delhi với tư cách là đối tác về an ninh và quốc phòng, chẳng hạn như “các cuộc tập trận chung phòng thủ, các chuyến thăm và rất nhiều việc khác”.
Theo nhà báo chuyên về chính trị và kinh tế Dan Brunskill (New Zealand), trong chuyến thăm này, Wellington sẽ cố gắng chứng minh về khả năng có thể đóng góp vào việc bảo vệ khu vực và hợp tác với Ấn Độ để duy trì sự cân bằng quyền lực trong khu vực. Điều này có lợi ích bổ sung là tạo ra mối quan hệ rộng hơn cần thiết cho một thỏa thuận thương mại.
Mặc dù Ấn Độ có thể sẽ đồng cảm với những lo ngại của New Zealand về Trung Quốc, theo RNZ, hai bên sẽ có “ít sự liên kết hơn” trong cuộc xung đột ở Ukraine. Ấn Độ theo đuổi lập trường trung lập và chưa bao giờ chỉ trích việc Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở quốc gia Đông Âu.
Ông Luxon chắc chắn rằng cuộc xung đột kéo dài hơn 3 năm sẽ được đề cập trong cuộc trao đổi với người đồng cấp Modi và ông sẽ nêu rõ lập trường của New Zealand: “Không có thay đổi nào đối với chúng tôi. Chúng tôi ủng hộ Ukraine”.
 |
| Thủ tướng Christopher Luxon và Bộ trưởng Thương mại Todd McClay đã nói về những lợi ích của một FTA với Ấn Độ... (Nguồn: Waikato Times) |
“Một thời khắc quan trọng”
Cựu nghị sĩ Đảng Quốc gia Kanwaljit Singh Bakshi, người tham gia các phái đoàn tháp tùng Thủ tướng John Key (2008-2016) trong các chuyến thăm Ấn Độ vào các năm 2011 và 2016, cũng sẽ có mặt trong chuyến công du lần này của đương kim Thủ tướng.
Khẳng định Thủ tướng Luxon “luôn bày tỏ cam kết mạnh mẽ trong việc làm sâu sắc hơn mối quan hệ với Ấn Độ”, ông Bakshi đánh giá chuyến thăm với phái đoàn “khủng” lần này “nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vun đắp quan hệ song phương, đặc biệt là trong các lĩnh vực quan trọng như thương mại, giáo dục, công nghệ, du lịch và trao đổi văn hóa”.
Đặc biệt, việc nhà lãnh đạo New Zealand được mời làm diễn giả chính tại Đối thoại Raisina là “một thời khắc quan trọng” trong quan hệ Ấn Độ-New Zealand, theo đánh giá của ông Bakshi, nhà lập pháp đầu tiên của New Zealand sinh ra tại Ấn Độ.
Như vậy, ông Luxon “sẽ là nhà lãnh đạo đầu tiên không phải từ châu Âu” xuất hiện với tư cách đó tại diễn đàn đa phương chủ lực của Ấn Độ. Theo ông Bakshi, “cử chỉ này phản ánh sự sẵn sàng của Ấn Độ trong việc cải thiện quan hệ với New Zealand” cũng như “sự công nhận ngày càng tăng đối với ảnh hưởng toàn cầu của Ấn Độ”.
Trong năm 2023-2024, New Zealand xuất khẩu 0,84 tỷ USD tổng hàng hóa và dịch vụ sang Ấn Độ và nhập khẩu 0,91 tỷ USD, tổng kim ngạch thương mại hai chiều là 1,75 tỷ USD. Ấn Độ chủ yếu nhập khẩu len, sắt, thép, nhôm, trái cây và hạt từ New Zealand. Các mặt hàng xuất khẩu của Ấn Độ sang New Zealand chủ yếu là dược phẩm/thuốc men, máy móc cơ khí, hàng dệt may thành phẩm, ngọc trai, đá quý và kim loại. |
Kỳ vọng từ doanh nghiệp
Bà Ranjna Patel, đồng sáng lập Nirvana Health Group, mạng lưới chăm sóc sức khỏe ban đầu độc lập lớn nhất của New Zealand khẳng định, sự tham gia của phái đoàn cộng đồng đông đảo “cho thấy chính phủ đang cố gắng thu hẹp khoảng cách quan hệ mà chúng ta đã nói đến từ lâu”. Khi làm việc với cộng đồng người Ấn Độ, “trước tiên phải tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ. Phần kinh doanh sẽ đến sau”.
Nữ doanh nhân nổi tiếng “hy vọng mình có thể đóng góp một phần vào mối quan hệ đó”.
Một doanh nhân gốc Ấn khác, ông Sudesh Jhunjhunwala, Giám đốc điều hành Sudima Hotels lưu ý rằng Ấn Độ là một nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ và New Zealand nên tham gia vào sự tăng trưởng đó thông qua đầu tư, du lịch, giáo dục hoặc FTA.
Cộng đồng người Ấn Độ là “nhóm thiểu số rất lớn ở New Zealand”. Hai bên cần tận dụng sự gần gũi về mặt văn hóa “để đưa hai nước lại gần nhau hơn”.
Ông Sudesh Jhunjhunwala cũng kỳ vọng “quan hệ hai nước được củng cố với những kết quả có ý nghĩa như kết nối chuyến bay trực tiếp với Ấn Độ và các thỏa thuận thương mại phụ không liên quan đến các sản phẩm nhạy cảm như sữa”.
Ở góc nhìn khác, ông Bharat Chawla, Chủ tịch Hội đồng doanh nghiệp Ấn Độ-New Zealand (INZBC) cho biết, "chúng tôi đã nỗ lực xây dựng quan hệ đối tác và hợp tác với ngành công nghiệp Ấn Độ trong các lĩnh vực như kiwi, giáo dục và công nghệ tài chính”.
Ông Bharat Chawla cũng nhắc lại khuyến nghị chính của báo cáo INZBC năm ngoái, “xây dựng mối quan hệ rộng hơn tập trung vào thương mại cũng như hợp tác trong khoa học, giáo dục, văn hóa và thể thao”.
***
Nhiều dự định và kỳ vọng gửi gắm vào chuyến đi bắt đầu vào ngày mai (16/3). Sự hiện diện của người đứng đầu chính phủ New Zealand tại hai thành phố lớn nhất nhì Ấn Độ khó tạo đột phá với việc ký kết một FTA, hay thậm chí chỉ là lời hứa khởi động lại các cuộc đàm phán. Nhưng như Thủ tướng Luxon thừa nhận, “với tôi, thành công là chúng ta duy trì được đà phát triển trong các mối quan hệ riêng lẻ mà chúng ta đã xây dựng trong 16 tháng qua và chúng ta thấy được bước thay đổi trong quan hệ quốc phòng, thương mại và giao lưu nhân dân sau chuyến thăm này”.
Tháp tùng Thủ tướng Christopher Luxon thăm Ấn Độ gồm phái đoàn doanh nghiệp và phái đoàn cộng đồng. Phái đoàn doanh nghiệp bao gồm 40 nhà lãnh đạo có ảnh hưởng từ nhiều lĩnh vực như hàng không, ngân hàng, kinh doanh nông nghiệp, giáo dục và công nghệ. Nhóm này đại diện cho xương sống của nền kinh tế New Zealand, tập hợp chuyên môn và đổi mới để thúc đẩy quan hệ thương mại chặt chẽ hơn với Ấn Độ. Phái đoàn cộng đồng bao gồm cựu Toàn quyền Anand Satyanand, những người gốc Ấn Độ nổi tiếng, đại diện từ nhiều cộng đồng New Zealand và các nghị sĩ Quốc hội. Phái đoàn này nhấn mạnh tầm quan trọng của giao lưu nhân dân và giao lưu văn hóa trong việc củng cố quan hệ song phương, hướng tới việc xây dựng cầu nối giữa các cộng đồng và thúc đẩy giao lưu văn hóa. |
| Ấn Độ là đối tác chủ chốt của New Zealand ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Ngoại trưởng New Zealand Nanaia Mahuta khẳng định điều đó trong cuộc gặp với người đồng cấp Ấn Độ S Jaishankar tại thủ đô New ... |
| Bước tiến mới trong hợp tác hàng hải giữa Ấn Độ và New Zealand Ngày 20/2, tại thủ đô New Delhi, Đô đốc Hải quân Ấn Độ R Hari Kumar đã gặp và thảo luận với người đồng cấp ... |
| New Zealand tiếp tục ưu tiên 'mở cửa cho Ấn Độ' Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng New Zealand Winston Peters nhấn mạnh tầm quan trọng của Ấn Độ đối với Wellington cũng như ý nghĩa ... |
| Thủ tướng New Zealand chia sẻ độc quyền về chuyến thăm Việt Nam: Ưu tiên mang lại 'nguồn năng lượng mới' cho hợp tác với Việt Nam và ASEAN Nhân dịp thăm chính thức Việt Nam và tham dự Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon đã có bài ... |
| Thủ tướng Bhutan thăm Ấn Độ: Dấu ấn của quan hệ đối tác đặc biệt “Rất vui được gặp lại người bạn của tôi, Thủ tướng Tshering Tobgay”. |
