Tiêm vaccine Covid-19: Tin tốt lành, những công bố khoa học mới nhất có thể giúp thay đổi định kiến

Tin tốt là ngày càng có nhiều báo cáo về hiệu quả của các loại vaccine Covid-19 đang được sử dụng và tiềm năng của những loại vaccine này vẫn đang được phát triển.

Quyết liệt, bài bản như ngoại giao vaccine Australia cung cấp hơn 400.000 liều vaccine cho Việt Nam để ứng phó với đại dịch

Tin mới tốt lành về vaccine Covid-19: (Nguồn: Yalemedicine)

Tin mới tốt lành về tiêm vaccine Covid-19 sẽ giúp khuyến khích những người còn ngại ngần chưa đưa ra quyết định chủng ngừa. (Nguồn: Yalemedicine)

Giới chuyên gia Mỹ nhận định, sự kiện vaccine Covid-19 của Pfizer và đối tác BioNTech (Pfizer-BioNTech) được chấp thuận đầy đủ sẽ giúp khuyến khích những người còn ngại ngần chưa đưa ra quyết định tiêm chủng ngừa Covid-19.

Cổ phiếu Pfizer tăng 2,5%, còn cổ phiếu BioNTech tăng 9,6% trong phiên giao dịch mới đây. Trưởng bộ phận đầu tư tại quỹ Neuberger Berman - Joe Amato, nhận định: "Việc vaccine Covid-19 được cấp phép đầy đủ sẽ giúp người dân Mỹ thay đổi định kiến ngại tiêm vaccine Covid-19, đặc biệt tại những bang và cộng đồng dân cư có tỷ lệ tiêm chủng đang chững lại, khiến số ca bệnh tăng nhanh do sự lây lan khủng khiếp của biến thể Delta đối với các trường hợp chưa được chủng ngừa".

Thông tin dưới đây được cung cấp và đánh giá bởi Bác sỹ Y khoa, TS. Jaimie Meyer, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của trường Y Yale - cơ sở đào tạo đa chuyên ngành lớn nhất và uy tín ở New England.

Pfizer-BioNTech là vaccine Covid-19 đầu tiên được chấp thuận đầy đủ

Tháng 8/2021, Pfizer-BioNTech trở thành vaccine Covid-19 đầu tiên nhận được sự chấp thuận đầy đủ từ Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) cho các đối tượng từ 16 tuổi trở lên được phép sử dụng ở Mỹ.

Vào tháng 12/2020, đây cũng là vaccine Covid-19 đầu tiên nhận được Giấy phép sử dụng khẩn cấp của FDA (EUA), sau khi công ty báo cáo dữ liệu thử nghiệm lâm sàng ban đầu khả quan, cho thấy vaccine này có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa các ca bệnh có triệu chứng.

Đây là vaccine RNA (mRNA) sử dụng công nghệ mới. Điểm yếu của loại vaccine này là phải được bảo quản ở nhiệt độ cấp đông siêu lạnh, điều kiện này có thể khiến việc phân phối khó khăn hơn so với một số loại vaccine khác.

Vào giữa tháng 8, FDA đã cho phép tiêm liều tăng cường vaccine Pfizer cho một số cá nhân bị tổn thương miễn dịch, bao gồm cả những người được ghép tạng và những người mắc các bệnh suy giảm khả năng kháng nhiễm trùng và một số bệnh khác.

Trong thời gian chờ FDA thông qua, chính quyền của Tổng thống Biden cũng cho biết, họ sẽ cung cấp liều vaccine tăng cường cho những người trưởng thành, 8 tháng sau khi họ đã tiêm liều vaccine thứ hai, bắt đầu vào tháng Chín này.

Pfizer-BioNTech được sử dụng cho các đối tượng nào?

Hiện được chấp thuận cho người lớn từ 16 tuổi trở lên ở Mỹ, đồng thời cấp Giấy phép khẩn cấp cho độ tuổi 12-15 và tùy các nhóm tuổi cụ thể ở các quốc gia khác, bao gồm cả ở Liên minh châu Âu.

Đề xuất tiêm cho những đối tượng nào?

Bất kỳ đối tượng nào từ 12 tuổi trở lên. Vaccine này đang được nghiên cứu để sử dụng đối với đối tượng là trẻ em từ 5-11 tuổi.

Liều dùng Pfizer-BioNTech như thế nào?

Hai mũi, cách nhau 21 ngày và hoàn toàn có hiệu quả sau hai tuần kể từ lần tiêm thứ hai.

Các tác dụng phụ thường gặp đối với vaccine Pfizer-BioNTech?

Ớn lạnh, nhức đầu, đau, mệt mỏi và/hoặc đỏ, sưng tại chỗ tiêm. Tuy nhiên, tất cả các phản ứng thường diễn ra trong vòng một hoặc hai ngày sau khi nghỉ ngơi, ngậm nước và dùng các loại thuốc như acetaminophen.

Nếu các tác dụng phụ nói trên không thuyên giảm trong vòng 72 giờ hoặc nếu bạn có các triệu chứng về đường hô hấp, chẳng hạn như ho hoặc khó thở, hãy gọi ngay cho bác sĩ.

CDC yêu cầu các điểm tiêm chủng phải theo dõi nghiêm túc tất cả mọi người tiêm vaccine Covid-19 15 phút sau khi tiêm và trong 30 phút nếu họ có tiền sử dị ứng nghiêm trọng.

Tiêm vaccine Pfizer-BioNTech có cần lưu ý gì không?

FDA đã dán nhãn cảnh báo trên vaccine Pfizer về “mối liên quan có thể xảy ra” với các trường hợp viêm tim ở thanh niên đã được báo cáo trước đây. Tình trạng viêm này có thể xảy ra ở cơ tim (viêm cơ tim) hoặc ở màng ngoài của tim (viêm màng ngoài tim) và được coi là vấn đề cần chú ý nhưng không phổ biến, phát sinh trong khoảng 12,6 trường hợp trên một triệu liều vaccine thứ hai được sử dụng.

Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, tình trạng viêm sẽ tự thuyên giảm mà không cần can thiệp y tế.

Vaccine Pfizer-BioNTech hoạt động như thế nào?

Không giống như các loại vaccine truyền thống là đưa mầm bệnh suy yếu hoặc bất hoạt vào cơ thể, vaccine Pfizer mRNA cung cấp một đoạn mã di truyền nhỏ từ virus SARS CoV-2 đến các tế bào chủ trong cơ thể, về cơ bản là cung cấp các chỉ dẫn cho các tế bào đó, hoặc các bản thiết kế, để tạo ra các bản sao của các protein đột biến (các gai mà bạn nhìn thấy nhô ra từ virus corona trong hình ảnh).

Các gai này làm nhiệm vụ thâm nhập và truyền nhiễm vào các tế bào vật chủ. Trong khi đó, các protein này kích thích phản ứng miễn dịch, tạo ra các kháng thể và phát triển các tế bào ghi nhớ để nhận biết và kích hoạt phản ứng nếu cơ thể bị nhiễm virus thực sự.

Hiệu quả của vaccine Pfizer-BioNTech trong ngăn ngừa bệnh Covid-19

Các chuyên gia vẫn đang tiếp tục tìm hiểu về hiệu quả của Pfizer cả trong phòng thí nghiệm và trong thực tế. Dữ liệu lâm sàng giai đoạn 3 của Pfizer được công bố vào tháng 12/2020 cho thấy, vaccine của họ có hiệu quả tới 95%.

Vào hồi tháng 4, Công ty đưa ra công bố mới - vaccine Pfizer có hiệu quả 91,3% chống lại Covid-19, dựa trên việc đo lường khả năng ngăn ngừa nhiễm Covid-19 có triệu chứng trong giai đoạn từ 7 ngày đến 6 tháng sau liều vaccine thứ hai.

Vaccine Pfizer cũng cho thấy hiệu quả 100% trong việc ngăn ngừa bệnh nặng theo định nghĩa của CDC và 95,3% hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh nặng theo định nghĩa của FDA.

Trong khi đó, một nghiên cứu khác, hiện chưa được đánh giá đồng cấp, đã cung cấp thêm dữ liệu mới, tuy nhiên con số hiệu quả giảm xuống 84% sau 6 tháng, nhưng hiệu quả đối với bệnh nặng vẫn là 97%.

Vào tháng 8, CDC cũng đã công bố các nghiên cứu cho thấy khả năng bảo vệ của vaccine mRNA chống lại virus có thể đang suy yếu, mặc dù vaccine vẫn cho thấy tính hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa các ca nhập viện.

Trong một nghiên cứu của CDC, dữ liệu từ bang New York cho thấy, hiệu quả của vaccine giảm từ 91,7 xuống 79,8% trong việc chống lại các nhiễm trùng, đây là lý do chính quyền của Tổng thống Biden đưa ra khuyến nghị tiêm liều vaccine nhắc lại.

Vaccine Pfizer-BioNTech có hiệu quả thế nào với các đột biến của virus SARS-CoV-2?

Một số nghiên cứu gần đây tập trung vào các virus đột biến. Vào đầu tháng 5, từ hai nghiên cứu thực tế, vaccine Pfizer được phát hiện có hiệu quả hơn 95% đối với các ca bệnh nặng hoặc tử vong do biến thể Alpha (được phát hiện lần đầu tiên ở Anh) và biến thể Beta (được xác định lần đầu tiên ở Nam Phi).

Đối với biến thể Delta (lần đầu tiên được ghi nhận ở Ấn Độ), hai nghiên cứu được báo cáo bởi Public Health England nhưng chưa được đánh giá đồng cấp, cho thấy, việc tiêm chủng đầy đủ sau hai liều có hiệu quả 88% đối với ca bệnh có triệu chứng và hiệu quả 96% đối với khả năng phải nhập viện.

Vào cuối tháng 6 và đầu tháng 7, nghiên cứu tại Israel sau đó đã báo cáo hiệu quả của vaccine là 90% đối với ca bệnh nặng và 39% chống lại sự lây nhiễm trong cộng đồng.

Mời đón đọc các công bố mới cập nhật về vaccine Moderna, Johnson & Johnson, Oxford-AstraZeneca và Novavax...