Tranh luận về bộ sách giáo khoa lớp 1: Xã hội hóa dưới 'bàn tay' quản lý Nhà nước?

TS. Hoàng Ngọc Vinh
Nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp – Bộ GD&ĐT
TGVN. Mấy ngày nay nổi lên câu chuyện số đầu sách giáo khoa và sách bổ trợ cho học sinh lớp 1 đã được một số trường giới thiệu cho học sinh và phụ huynh mua cho con em mình. Chuyện chẳng có gì đáng bàn nếu bộ sách này gồm những đầu sách theo yêu cầu tối thiểu phục vụ cho đổi mới chương trinh của ngành.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
TS. Vũ Thu Hương: Nghi ngờ tiêu cực gây tổn thương cho những người làm sách giáo khoa
Trước dư luận về bộ sách giáo khoa lớp 1 có nhiều 'mập mờ', Bộ GD&ĐT yêu cầu thanh tra
xa hoi hoa duoi ban tay quan ly nha nuoc
TS. Hoàng Ngọc Vinh. (Ảnh: NVCC)

Nhưng sự thật kèm theo bộ sách giáo khoa (SGK) được quy định thì có đến trên 20 đầu sách khác dưới cái tên như “sách bổ trợ” khiến cho rất nhiều phụ huynh hoang mang, không biết lựa chọn những đầu sách nào khi nhà trường "giới thiệu". Thực tế trên 800.000 đồng là số tiền rất lớn đối với nhiều gia đình, chưa kể các chi tiêu khác cho trẻ vào đầu năm học và dịch Covid-19 khiến nhiều gia đình lao đao. Do đó, xã hội bức xúc là điều đương nhiên.

Một số nhà quản lý giáo dục lo ngại về sự quá tải của học sinh khi thầy cô yêu cầu phải học nhiều từ các sách tham khảo và như vậy đi ngược lại chủ trương đổi mới chương trình và SGK mà toàn ngành mất rất nhiều công sức để xây dựng. Nguyên nhân hiện tượng này do đâu?

Nguyên nhân hàng đầu theo tôi là công tác xã hội hóa biên soạn SGK cho một chương trình thiếu sự kiểm soát của Nhà nước, cũng như những định hướng đối với toàn xã hội về yêu cầu, chất lượng SGK và những quy định mà các cơ quan quản lý giáo dục địa phương cho đến trường học phải tuân thủ. Trong bối cảnh phân cấp quản lý giáo dục, trách nhiệm của địa phương rất lớn trong việc lựa chọn SGK nên việc kiểm soát này chính quyền địa phương các quận, huyện phải nhận thức rất rõ.

Một số địa phương, cơ quan quản lý các trường tiểu học cấp huyện dường như rất “lơ mơ” về nghiệp vụ quản lý, có thể vô tình đã để cho doanh nghiệp xuất bản lợi dụng cài cắm vào trong các thông báo marketing cho họ. Đây là điều tuyệt đối không nên vì cơ quan hành chính giáo dục không được can thiệp vào hoạt động doanh nghiệp như vậy để đảm bảo tính khách quan của một cơ quan quản lý Nhà nước.

Việc quảng bá danh mục sách tham khảo hay sách bổ trợ do Hiệu trưởng và giáo viên giới thiệu cho học sinh và phụ huynh dưới bất kỳ hình thức nào cũng thể hiện sự "gợi ý" hoặc "ép buộc" cha mẹ học sinh phải mua mà họ không rõ nhu cầu thực ra sao.

xa hoi hoa duoi ban tay quan ly nha nuoc
Sách lớp 1 theo danh mục của nhà trường. (Nguồn: Dân trí)

Các nhà xuất bản thì tìm mọi cách để bán hết sản phẩm của mình nhưng cũng không mấy quan tâm đến nhu cầu, lợi ích của các nhóm học sinh khác nhau cũng như mục tiêu đổi mới chương trình và SGK, miễn là có lợi nhuận. Những học sinh khá giỏi có thể cần dùng thêm sách tham khảo khác, còn những học sinh bất lợi về sức khỏe hay khả năng nhận thức thì cũng cần các loại sách phù hợp. Nhưng về số đông hầu hết sách tham khảo hay sách bổ trợ cha mẹ học sinh thích thì mua và nhà trường cần nghiêm cấm việc quảng bá danh mục sách như hiện nay. Bộ GD&ĐT đã có văn bản chỉ đạo các địa phương thanh tra các cơ sở giáo dục có hiện tượng tiếp tay cho một số nhà xuát bản đưa sách không phải sách giáo khoa vào bán trong các trường tiểu học.

Đổi mới chương trình và SGK là một cố gắng rất lớn của Chính phủ, Bộ GD&ĐT cùng các địa phương để hiện thực hóa mục tiêu giáo dục phổ thông, một trong các yêu cầu là không được gây quá tải cho học sinh. Nếu hiện tượng trên không chấm dứt ngay lập tức thì nhà trường và phòng GD&ĐT đi ngược lại chính sách đổi mới của ngành.

Việt Nam có thể học tập kinh nghiệm ở một số quốc gia để đưa các tài liệu tham khảo hướng dẫn cha mẹ, giáo viên và cán bộ quản lý lên mạng Internet bởi hiệu quả mang lại đối với đổi mới chương trình và SGK sẽ rất lớn.

Xã hội hóa huy động nguồn lực biên soạn SGK là một chủ trương đúng nhưng cần nằm trong khuôn khổ của luật pháp và cần lấy học sinh làm trung tâm vì lợi ích lâu dài của trẻ. Điều này không thể không có bàn tay quản lý của Nhà nước.

TS. Vũ Thu Hương: Nghi ngờ tiêu cực gây tổn thương cho những người làm sách giáo khoa

TS. Vũ Thu Hương: Nghi ngờ tiêu cực gây tổn thương cho những người làm sách giáo khoa

TGVN. Chia sẻ với báo TG&VN trước lùm xùm về bộ sách giáo khoa lớp 1 mới, chuyên gia giáo dục, TS. Vũ Thu Hương ...

Trước dư luận về bộ sách giáo khoa lớp 1 có nhiều 'mập mờ', Bộ GD&ĐT yêu cầu thanh tra

Trước dư luận về bộ sách giáo khoa lớp 1 có nhiều 'mập mờ', Bộ GD&ĐT yêu cầu thanh tra

TGVN. Trước thông tin có nhiều "mập mờ" trong bộ sách giáo khoa lớp 1, ngay lập tức, Bộ Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) ...

Học sinh và phụ huynh đón đợi gì trong năm học mới?

Học sinh và phụ huynh đón đợi gì trong năm học mới?

TGVN. Trong công văn gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) yêu cầu chấn chỉnh thực ...

Đọc thêm

Thành phố Hà Nội: Từ nỗ lực xây dựng một xã hội học tập toàn diện đến danh hiệu của UNESCO

Thành phố Hà Nội: Từ nỗ lực xây dựng một xã hội học tập toàn diện đến danh hiệu của UNESCO

Danh hiệu của UNESCO là sự ghi nhận xứng đáng với nỗ lực bền bỉ, sáng tạo của Thành phố Hà Nội trong việc xây dựng một xã hội học ...
Giá vàng hôm nay 6/12/2025 củng cố vùng giá mới, Fed cắt giảm lãi suất, đồng USD yếu đi, 'không có lý do gì để bi quan'

Giá vàng hôm nay 6/12/2025 củng cố vùng giá mới, Fed cắt giảm lãi suất, đồng USD yếu đi, 'không có lý do gì để bi quan'

Giá vàng hôm nay 6/12/2025 củng cố vùng giá mới, Fed cắt giảm lãi suất, đồng USD yếu đi, không thấy khả năng giá giảm.
Các ông lớn vũ khí 'ăn nên làm ra'

Các ông lớn vũ khí 'ăn nên làm ra'

Các công ty sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng kỷ lục trong năm 2024.
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 6/12/2025: Xử Nữ tìm thấy niềm vui

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 6/12/2025: Xử Nữ tìm thấy niềm vui

Tử vi hôm nay 6/12/2025 của 12 cung hoàng đạo – Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2025: Xem lịch âm 6/12/2025, Lịch vạn niên ngày 6 tháng 12 năm 2025

Lịch âm hôm nay 2025: Xem lịch âm 6/12/2025, Lịch vạn niên ngày 6 tháng 12 năm 2025

Lịch âm 6/12. Lịch âm hôm nay 6/12/2025? Âm lịch hôm nay 6/12. Lịch vạn niên 6/12/2025. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 6/12/2025: Tuổi Mùi tài lộc tăng phi mã

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 6/12/2025: Tuổi Mùi tài lộc tăng phi mã

Xem tử vi 6/12 - tử vi 12 con giáp hôm nay 6/12/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Thụy Điển chung tay với Việt Nam thông qua Quỹ ứng phó khẩn cấp trung ương của Liên hợp quốc

Thụy Điển chung tay với Việt Nam thông qua Quỹ ứng phó khẩn cấp trung ương của Liên hợp quốc

Thụy Điển đóng góp 205 triệu SEK (tương đương khoảng 19,5 triệu USD) cho Quỹ ứng phó khẩn cấp trung ương của Liên hợp quốc (CERF) trong năm 2025.
Lâm Đồng: Nhiều điểm ngập mới ở các địa phương ven biển, nước lũ trong đêm dâng nhanh và đột ngột

Lâm Đồng: Nhiều điểm ngập mới ở các địa phương ven biển, nước lũ trong đêm dâng nhanh và đột ngột

Nước lũ dâng cao kết hợp triều cường làm xuất hiện nhiều điểm ngập mới tại các khu dân cư, tuyến phố ở các địa phương ven biển tỉnh Lâm Đồng.
Tỉnh Lâm Đồng: Mưa lớn kéo dài, nước lũ dâng cao, thực hiện di dời nhiều hộ dân

Tỉnh Lâm Đồng: Mưa lớn kéo dài, nước lũ dâng cao, thực hiện di dời nhiều hộ dân

Tối 4/12, lực lượng công an phong tỏa tuyến đường quốc lộ 1A do ngập sâu đoạn qua địa bàn xã Hàm Thắng (tỉnh Lâm Đồng).
Triển khai vùng khí thải thấp: Hà Nội trước ngưỡng cửa chuyển mình xanh

Triển khai vùng khí thải thấp: Hà Nội trước ngưỡng cửa chuyển mình xanh

Trong nhịp sống sôi động của đô thị hơn nghìn năm tuổi, Hà Nội luôn mang trong mình khát vọng trở nên văn minh, hiện đại và đáng sống hơn.
Tỉnh Khánh Hòa khởi công xây nhà cho hộ dân bị sập hoàn toàn do thiên tai

Tỉnh Khánh Hòa khởi công xây nhà cho hộ dân bị sập hoàn toàn do thiên tai

UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức lễ khởi công xây lại nhà cho người dân bị thiệt hại hoàn toàn do thiên tai tại xã Diên Điền, sớm ổn định cuộc sống.
Người lao động được nghỉ Tết Dương lịch 2026 mấy ngày?

Người lao động được nghỉ Tết Dương lịch 2026 mấy ngày?

Tết Dương lịch 2026 vào thứ Năm nên người lao động sẽ được nghỉ 1 ngày theo quy định của Bộ luật Lao động.
Năm món canh giàu magie, dễ nấu, phù hợp hỗ trợ giấc ngủ sâu và liền mạch

Năm món canh giàu magie, dễ nấu, phù hợp hỗ trợ giấc ngủ sâu và liền mạch

Một bát canh nóng, chọn đúng nguyên liệu giàu magie, không chỉ giúp làm dịu cơ thể mà còn là liệu pháp tự nhiên hỗ trợ giấc ngủ ngon.
Hướng dẫn pha chế 4 loại đồ uống giúp giữ ấm cơ thể khỏe mạnh, tăng sức đề kháng trong mùa Đông

Hướng dẫn pha chế 4 loại đồ uống giúp giữ ấm cơ thể khỏe mạnh, tăng sức đề kháng trong mùa Đông

Trà gừng nghệ, sữa nghệ, nước chanh ấm mật ong hay nước ép táo với chút quế vừa dễ pha vừa giúp tăng cường miễn dịch, bồi bổ sức khỏe ngày Đông.
Việt Nam quyết tâm chấm dứt đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030

Việt Nam quyết tâm chấm dứt đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030

Việt Nam triển khai mạnh mẽ các hoạt động theo hướng tiếp cận toàn diện, cung cấp đầy đủ các dịch vụ từ dự phòng, xét nghiệm và điều trị HIV/AIDS.
Ba kiểu ăn sáng có thể khiến thận phải hoạt động quá mức

Ba kiểu ăn sáng có thể khiến thận phải hoạt động quá mức

Những món ăn sáng nhanh tưởng như vô hại nhưng lại âm thầm gây áp lực lên thận, làm tăng nguy cơ tổn thương nếu duy trì thường xuyên.
Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc Hội Chữ thập đỏ Việt Nam lần thứ VI: Lan tỏa sức mạnh nhân ái

Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc Hội Chữ thập đỏ Việt Nam lần thứ VI: Lan tỏa sức mạnh nhân ái

Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc Hội Chữ thập đỏ Việt Nam lần thứ VI, giai đoạn 2025 - 2030 đã diễn ra sáng 23/11 tại Hà Nội với chủ đề: “Đổi mới, ...
Hướng dẫn một số biện pháp phòng chống dịch bệnh sau mưa lũ

Hướng dẫn một số biện pháp phòng chống dịch bệnh sau mưa lũ

Sau mưa lũ, có rất nhiều vi sinh vật, bụi, rác, chất thải… theo dòng nước tràn ra nhiều nơi, gây ô nhiễm môi trường, tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh.
Phiên bản di động