Từ nền tảng lịch sử đến đột phá đưa quan hệ Việt Nam-Ba Lan lên tầm cao mới

Ngày 17/1, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới thăm và có bài phát biểu chính sách quan trọng tại Đại học Tổng hợp Warsaw - đại học danh tiếng nhất của Ba Lan, một trong những trường đại học lâu đời và uy tín hàng đầu của châu Âu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp các tập đoàn lớn của Ba Lan Kiều bào Việt Nam tại Ba Lan kiến nghị, Thủ tướng trả lời Thủ tướng mong muốn cộng đồng người Việt sớm được công nhận là dân tộc thiểu số của Ba Lan

Từ nền tảng lịch sử sắt son đến tạo đột phá đưa quan hệ Việt Nam-Ba Lan lên tầm cao mới

Tại Đại học Warsaw, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có bài phát biểu chính sách với chủ đề: "Đưa quan hệ Việt Nam – Ba Lan hướng tới tầm cao hơn, vì hòa bình và phát triển của hai khu vực Đông Nam Á và Trung Đông Âu".

Bài phát biểu của người đứng đầu Chính phủ tập trung vào 3 nội dung chính: Về tình hình thế giới và khu vực hiện nay; Các yếu tố nền tảng, quan điểm phát triển, thành tựu và định hướng phát triển của Việt Nam; Tầm nhìn về quan hệ Việt Nam – Ba Lan hướng đến tầm cao mới trong kỷ nguyên mới.

Minh chứng sống động cho tình hữu nghị sắt son

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, dù hai nước Việt Nam và Ba Lan cách xa nhau về địa lý, song trái tim của nhân dân hai nước luôn hướng về nhau. Người đứng đầu Chính phủ đọc bài thơ Việt Nam - một tác phẩm của nhà thơ Ba Lan Wislawa Szymborska đã đồng hành với nhiều thế hệ người dân Việt Nam:

"Chị ơi! Chị tên gì? - Tôi không biết

Chị sinh năm nào? Và ở nơi đâu? - Tôi không biết

Vì sao chị lại đào một cái hầm dưới đất? - Tôi không biết

Chị ẩn náu nơi đây đã được bao lâu? - Tôi không biết

Tại sao chị lại cắn vào ngón tay thân ái của tôi? - Tôi không biết

Chị có hiểu chúng tôi không làm gì hại chị? - Tôi không biết

Chị ở bên nào trận tuyến? -Tôi không biết

Giờ đang thời chiến tranh chị phải chọn thôi - Tôi không biết

Làng chị có còn không? -Tôi không biết

Những đứa trẻ này là con chị? - Vâng".

Theo Thủ tướng, là một người bạn lớn của Việt Nam, chỉ bằng những lời thơ giản dị mà sâu sắc, nhà thơ Wislawa Szymborska đã thể hiện sự thấu hiểu tinh thần cốt lõi của người dân Việt Nam: Đó là yêu chuộng hòa bình, khát vọng tự do và quyền được sống bình yên và hạnh phúc bên gia đình, con cái; nhưng cũng luôn kiên cường, bất khuất, không bao giờ khuất phục trước bất cứ kẻ thù nào. Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới đã khẳng định: Không có gì quý hơn độc lập, tự do.

Nhân dân Việt Nam từ lâu đã biết đến đất nước Ba Lan tươi đẹp qua những vần thơ của cố Phó Thủ tướng, nhà thơ Tố Hữu:

"Em ơi, Ba Lan mùa tuyết tan

Rừng bạch dương sương trắng nắng tràn

Anh đi, nghe tiếng người xưa vọng

Một giọng thơ ngâm, một giọng đàn".

"Chúng ta không có mâu thuẫn hay xung đột mà có rất nhiều điểm chung, điểm tương đồng. Giá trị cốt lõi trong quan hệ hai nước là sự gắn kết, hợp tác, chia sẻ trong những lúc khó khăn, thách thức", Thủ tướng nhấn mạnh và nhắc tới tấm gương điển hình là người lính Ba Lan Stefan Kubiak đã tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ với chiến thắng lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.

Từ hàng ngũ quân đội Pháp, Stefan Kubiak đã chiến đấu vì sự nghiệp đấu tranh, giải phóng dân tộc của Việt Nam. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận Stefan Kubiak làm con nuôi và đặt tên Hồ Chí Toán. Ông đã trở thành biểu tượng cho lòng yêu chuộng hòa bình, khát khao cống hiến và chiến đấu vì chính nghĩa, vì độc lập của một dân tộc yêu chuộng hòa bình.

Đại học Tổng hợp Warsaw thành lập năm 1816, với bề dày truyền thống hơn 200 năm đã đào tạo nhiều nhà lãnh đạo, danh nhân kiệt xuất, trong đó có 2 Tổng thống và 6 Thủ tướng Ba Lan, 6 cựu sinh viên được trao giải thưởng Nobel vì những cống hiến nổi bật trên các lĩnh vực văn học, kinh tế và hòa bình. Các cựu sinh viên của trường đạt giải Nobel gồm: Henryk Sienkiewicz (Giải Nobel Văn học năm 1905); Czeslaw Milosz (Giải Nobel Văn học năm 1980); Menachem Begin (Giải Nobel Hòa Bình năm 1978 - Nguyên là Thủ tướng Israel 1977-1983); Joseph Rotblat (Giải Nobel Hòa bình năm 1995); Leonid Hurwicz (Giải Nobel Kinh tế năm 2007); Olga Tokarczuk (Giải Nobel Văn học năm 2018).

Đại học Tổng hợp Warsaw thành lập năm 1816, với bề dày truyền thống hơn 200 năm đã đào tạo nhiều nhà lãnh đạo, danh nhân kiệt xuất, trong đó có 2 Tổng thống và 6 Thủ tướng Ba Lan, 6 cựu sinh viên được trao giải thưởng Nobel vì những cống hiến nổi bật trên các lĩnh vực văn học, kinh tế và hòa bình.

Các cựu sinh viên của trường đạt giải Nobel gồm: Henryk Sienkiewicz (Giải Nobel Văn học năm 1905); Czeslaw Milosz (Giải Nobel Văn học năm 1980); Menachem Begin (Giải Nobel Hòa Bình năm 1978 - Nguyên là Thủ tướng Israel 1977-1983); Joseph Rotblat (Giải Nobel Hòa bình năm 1995); Leonid Hurwicz (Giải Nobel Kinh tế năm 2007); Olga Tokarczuk (Giải Nobel Văn học năm 2018).

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định, Việt Nam luôn khắc ghi và trân trọng sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu mà Ba Lan dành cho Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước. Những ký ức về con tàu Kilinski đã đưa hàng chục nghìn người dân miền Nam Việt Nam ra tập kết ở miền Bắc sẽ mãi là minh chứng sống động cho tình cảm hữu nghị sắt son giữa nhân dân hai nước.

Ba Lan đối với nhân dân Việt Nam còn là quê hương của thiên tài âm nhạc Frederick Chopin, nhà khoa học Maria Curie và nhà thiên văn học Nicolaus Copernicus. Ba Lan là cái nôi của nhiều kiệt tác văn học nghệ thuật và phát minh khoa học vĩ đại của nhân loại, là đất nước yêu chuộng hòa bình với nhiều di sản thế giới.

Ngày nay, Ba Lan được biết tới là nền kinh tế hàng đầu khu vực, đứng thứ 6 ở EU và thứ 20 thế giới. Trong vòng 3 thập kỷ, quy mô nền kinh tế Ba Lan đã tăng gấp 3 lần và luôn đi đầu thế giới về tốc độ tăng trưởng kinh tế. Ba Lan cũng là một thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, có vai trò và tiếng nói ngày càng quan trọng trong EU và ở khu vực Trung Đông Âu.

Cùng thúc đẩy đoàn kết quốc tế

Thủ tướng nêu rõ, cục diện thế giới và hai khu vực Đông Nam Á, Trung Đông Âu đang trải qua những thay đổi sâu sắc, nhanh hơn và khó lường hơn. Trong quan hệ quốc tế hiện nay nổi lên những mâu thuẫn lớn. Theo Thủ tướng, điều đáng mừng là hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là dòng chảy chính, xu thế chủ đạo, là nguyện vọng cháy bỏng của tất cả các dân tộc trên thế giới. Tuy nhiên, tính bất ổn, bất trắc và bất định của môi trường an ninh và phát triển toàn cầu ngày càng tăng; chủ nghĩa đa phương, luật pháp quốc tế có lúc, có nơi bị thách thức; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt.

Lãnh đạo Đại học Tổng hợp Warsaw tiếp Thủ tướng và đoàn công tác. (Ảnh: Nhật Bắc)

Thủ tướng cho rằng, trong kỷ nguyên thông minh, chính trị phải ổn định, hòa bình, kinh tế phải phát triển nhanh về bền vững, môi trường phải được bảo vệ, hài hòa giữa con người và thiên nhiên, người dân phải được thụ hưởng các giá trị văn hóa, quốc tế hóa các giá trị, bản sắc văn hóa dân tộc và dân tộc hóa tinh hoa văn hóa thế giới.

Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đánh giá, trong kỷ nguyên thông minh, thế giới đang bị tác động mạnh mẽ bởi nhiều yếu tố từ công nghệ, các thách thức an ninh phi truyền thống. Chính vì vậy, theo Thủ tướng, cần có tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận mang tính toàn dân, toàn diện, toàn cầu trong giải quyết những vấn đề trên và đồng thời coi trọng thời gian; phát huy trí tuệ và tính quyết đoán, quyết liệt, đúng thời điểm, đúng người, đúng việc.

Điều đó đòi hỏi tất cả các nước kiên trì đối thoại, hợp tác trên tinh thần đoàn kết, thống nhất trong đa dạng, đề cao chủ nghĩa đa phương và luật pháp quốc tế, xây dựng một trật tự thế giới dựa trên luật lệ; nỗ lực tìm ra các giải pháp hữu hiệu, mang tính tổng thể, hệ thống, bao trùm, lấy người dân làm trung tâm.

"Hơn lúc nào hết, việc chung tay, góp sức định hình một trật tự quốc tế như vậy vừa là lợi ích, vừa là trách nhiệm thiết thân của tất cả các nước", Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam nhấn mạnh.

Thủ tướng tin tưởng rằng, với việc phát huy các giá trị tương đồng về nhiều mặt, Việt Nam và Ba Lan sẽ tiếp tục cùng nhau thúc đẩy hợp tác đa phương và đoàn kết quốc tế, đề cao luật pháp quốc tế, đóng góp có trách nhiệm vào các quan tâm chung của khu vực và toàn cầu.

6 chính sách trọng tâm xuyên suốt của Việt Nam

Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đánh giá, trong kỷ nguyên thông minh, thế giới đang bị tác động mạnh mẽ bởi yếu tố chủ đạo gồm trí tuệ nhân tạo, thách thức phi truyền thống và xu hướng gia tăng phân tách, phân tuyến, phân cực. Đồng thời, thế giới cũng được định hình, dẫn dắt bởi các lĩnh vực tiên phong phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo, kinh tế chia sẻ..; Đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và chuyển đổi số, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với phát triển trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây, Internet vạn vật...

Việt Nam đang hướng tới kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng, nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc. Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao; khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

Việt Nam nhất quán quan điểm: Giữ vững ổn định chính trị-xã hội; lấy con người làm trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, là động lực và là nguồn lực quan trọng nhất của sự phát triển; không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng chia sẻ về 6 chính sách trọng tâm mà Việt Nam thực hiện xuyên suốt trong thời gian qua. Đồng thời, Người đứng đầu Chính phủ dành thời gian chia sẻ về những thành tựu của Việt Nam sau gần 40 năm Đổi mới và những bài học kinh nghiệm của Việt Nam đúc rút từ công cuộc Đổi mới.

Từ thực tiễn Đổi mới của Việt Nam, Người đứng đầu Chính phủ cho rằng: "Nguồn lực bắt nguồn từ tư duy và tầm nhìn; động lực bắt nguồn từ sự đổi mới và sáng tạo; sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân và doanh nghiệp".

Thủ tướng tin tưởng rằng, với việc phát huy các giá trị tương đồng về lịch sử, về sự trân quý độc lập, tự chủ, tự do và yêu chuộng hòa bình sau nhiều thế kỷ đấu tranh giành độc lập dân tộc, cùng vươn lên mạnh mẽ từ đống đổ nát của chiến tranh; về lòng bác ái, yêu thương con người; tinh thần "đại đoàn kết dân tộc", hòa hiếu, nhân văn, Việt Nam và Ba Lan sẽ tiếp tục cùng nhau thúc đẩy hợp tác đa phương và đoàn kết quốc tế, đề cao luật pháp quốc tế, đóng góp có trách nhiệm vào các quan tâm chung của khu vực và toàn cầu, trong đó có các vấn đề hòa bình - an ninh, ứng phó với biến đổi khí hậu, với tinh thần thiện chí, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau.

Về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong năm 2025 và thời gian tới, Việt Nam tập trung thực hiện hiệu quả 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.

Thứ nhất, ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Năm 2025 đặt mục tiêu tăng trưởng GDP đạt ít nhất 8% và những năm tiếp theo đạt mức 2 con số.

Thứ hai, làm mới những động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu), đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới (như khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, trí tuệ nhân tạo, chíp bán dẫn...).

Thứ ba, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, tạo chuyển biến thực chất trong các đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế.

Thứ tư, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, kết hợp hài hoà giữa nguồn lực bên trong và nguồn lực bên ngoài.

Thứ năm, chú trọng bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Thứ sáu, củng cố, tăng cường quốc phòng an ninh, đẩy mạnh đối ngoại và hội nhập quốc tế, tạo môi trường hoà bình, ổn định và điều kiện thuận lợi cho phát triển đất nước.

Trong đó, trong tổng thể chính sách đối ngoại, Việt Nam xác định kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, phát huy nội lực kết hợp với đoàn kết quốc tế, xây dựng năng lực tự chủ đi đôi với hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Với tinh thần đó, Việt Nam hết sức coi trọng và mong muốn thúc đẩy, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác toàn diện với các nước Trung Đông Âu, đặc biệt là với các nước bạn bè truyền thống như Ba Lan.

Đột phá đưa quan hệ Việt Nam-Ba Lan lên tầm cao mới

Trên nền tảng mối quan hệ hữu nghị và hợp tác tốt đẹp được các thế hệ Lãnh đạo và nhân dân hai nước vun đắp trong 75 năm qua, Thủ tướng đề xuất 6 đột phá để đưa quan hệ Việt Nam - Ba Lan lên tầm cao mới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính, Quốc Vụ khanh Bộ Ngoại giao Ba Lan Wladyslaw Teofil Bartoszewski và đại diện ban lãnh đạo, các giáo sư Đại học Tổng hợp Warsaw. (Ảnh: Nhật Bắc)

Thứ nhất, tạo đột phá trong việc nâng quan hệ hợp tác, hữu nghị và đoàn kết giữa hai nước, hướng đến Đối tác chiến lược; thúc đẩy quan hệ chính trị, ngoại giao, trao đổi đoàn cấp cao.

Thứ hai, tạo đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư; phấn đấu đạt kim ngạch thương mại song phương 5 tỷ USD/năm.

Là thành viên của Cộng đồng ASEAN hơn 660 triệu dân phát triển năng động, Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối để các doanh nghiệp, nhà đầu tư Ba Lan tiếp cận thị trường ASEAN.

Vì lợi ích của doanh nghiệp hai nước, hai bên cần phối hợp tích cực tháo gỡ các rào cản thị trường, triển khai hiệu quả Hiệp định EVFTA và thúc đẩy các thành viên EU sớm phê chuẩn Hiệp định EVIPA. Thủ tướng đề nghị Ba Lan ủng hộ EC sớm gỡ thẻ vàng IUU với hải sản Việt Nam.

Việt Nam cũng mong đón nhận nhiều nhà đầu tư Ba Lan vào các lĩnh vực: Nông nghiệp, chế biến nông sản và thực phẩm, chăn nuôi, y tế, dược phẩm, năng lượng tái tạo, hạ tầng cơ sở, công nghiệp hỗ trợ, logistics và hỗ trợ Việt Nam tham gia sâu hơn vào các chuỗi sản xuất, chuỗi giá trị toàn cầu.

Thứ ba, tạo đột phá trong hợp tác thúc đẩy các lực lượng sản xuất mới tiên tiến, hiện đại như "phương thức sản xuất số". Thủ tướng đề nghị các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp Ba Lan dành nhiều nguồn lực hơn cho hợp tác với Việt Nam trên các lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là công nghệ xanh, năng lượng sạch, công nghệ mới, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo... và các công nghệ nền tảng như luyện kim, chế tạo máy…

Thứ tư, tạo đột phá trong giao lưu nhân dân. Việt Nam quyết định miễn thị thực đơn phương cho công dân Ba Lan mang hộ chiếu phổ thông trong năm 2025 (từ ngày 1/3/2025).

Thứ năm, tạo đột phá trong phối hợp, ủng hộ lẫn nhau tại các cơ chế hợp tác đa phương, đặc biệt là trong khuôn khổ Liên hợp quốc; đóng góp chủ động, tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển. Việt Nam là cầu nối, thúc đẩy, gắn kết hợp tác giữa Ba Lan, EU với ASEAN. Việt Nam ủng hộ Ba Lan có Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác (TAC) với ASEAN.

Thứ sáu, đổi mới và làm sâu sắc hơn hợp tác quốc phòng - an ninh bằng các giải pháp linh hoạt, phù hợp, hiệu quả.

"Nhìn về tương lai, tôi vững tin rằng Việt Nam và Ba Lan đang đứng trước những cơ hội lớn lao để đưa quan hệ giữa hai nước lên tầm cao mới, trở thành một điển hình về quan hệ hợp tác hữu nghị giữa khu vực Đông Nam Á và Trung Đông Âu, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, hợp tác, phát triển trong khu vực và trên thế giới", Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh.