'Vỗ về' đảo quốc Thái Bình Dương, Australia 'ngầm' đối đầu với Trung Quốc

“Mượn” diễn đàn tại Fiji, tân Ngoại trưởng Australia Penny Wong tuyên bố về “một chính phủ Australia khác biệt” trong hành động trách nhiệm về biến đối khí hậu.

Mỹ 'bắt bài' Trung Quốc, nêu bật phương châm 3 'từ khóa' Với Mỹ, Trung Quốc là gì? Lo ngại của Mỹ trước chuyến công du Nam Thái Bình Dương của Ngoại trưởng Trung Quốc

Tân Ngoại trưởng Australia Penny Wong phát biểu tại Diễn đàn quần đảo Thái Bình Dương (PIF) tại Fiji ngày 26/5. (Nguồn: PIF)

Trong khuôn khổ Diễn đàn quần đảo Thái Bình Dương (PIF) tại Fiji ngày 26/5, tân Ngoại trưởng Australia Penny Wong đã cam kết sẽ đối xử bằng sự tôn trọng với các quốc đảo Thái Bình Dương - những quốc gia đã “dẫn đầu cuộc tranh luận toàn cầu” về biến đổi khí hậu.

Lắng nghe và hành động

Trong chuyến thăm song phương đầu tiên sau khi tuyên thệ làm Ngoại trưởng Australia, bà Penny Wong nhấn mạnh cam kết sẽ “đầu tư thêm nhiều năng lượng và nguồn lực” cho khu vực Thái Bình Dương.

Theo The Guardian, bà đã dành một phần lớn của bài phát biểu để nói về cuộc khủng hoảng khí hậu, điều mà các lãnh đạo Thái Bình Dương đã nhiều lần cảnh báo đây là một mối đe dọa hiện hữu và cần có những hành động mạnh mẽ hơn.

Tân Ngoại trưởng đề cập ba vấn đề gồm biến đổi khí hậu, đại dịch Covid-19 và các cuộc cạnh tranh chiến lược "sẽ thách thức chúng ta theo những cách mới" và cho rằng, "an ninh của bất kỳ thành viên nào trong gia đình Thái Bình Dương phụ thuộc vào an ninh của tất cả mọi người".

Theo bà Penny Wong, chính quyền Australia trước đây không đề cao các quốc gia Thái Bình Dương trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng cao.

Tân chính phủ của Australia sẽ "lắng nghe" và làm nhiều hơn nữa, bao gồm tài trợ cơ sở hạ tầng khí hậu và mở ra cơ hội việc làm và con đường di cư đến Australia cho công dân Thái Bình Dương.

"Đây là một chính phủ Australia khác và một Australia khác, và chúng tôi sẽ sát cánh cùng các bạn, gia đình Thái Bình Dương của chúng tôi, để đối phó với cuộc khủng hoảng này”.

Bà khẳng định rằng Australia sẽ vẫn là một đối tác phát triển quan trọng của gia đình Thái Bình Dương trong những năm tới và sẽ “đóng góp vào sự ổn định và an ninh lâu dài" của khu vực.

Australia sẽ "không kèm theo các điều kiện, không áp đặt các gánh nặng tài chính không thể chống chịu. Chúng tôi là một đối tác sẽ không làm xói mòn các ưu tiên hay các thể chế của Thái Bình Dương".

"Chúng tôi tin vào sự minh bạch. Chúng tôi tin vào những mối quan hệ đối tác thực sự. Chúng tôi sẽ tôn trọng các ưu tiên và thể chế của Thái Bình Dương. Chúng tôi sẽ hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển một cách bền vững”. (Ngoại trưởng Australia Penny Wong)

Hàm ý với Trung Quốc

Phát biểu của Ngoại trưởng Penny Wong tại Fiji được đưa ra trong bối cảnh Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đang có chuyến thăm Nam Thái Bình Dương và Bắc Kinh đang đề xuất một thỏa thuận khu vực với 10 quốc đảo Thái Bình Dương.

Thỏa thuận liên quan các lĩnh vực an ninh và thương mại sẽ được các lãnh đạo khu vực thảo luận với Ngoại trưởng Vương Nghị. Điều này khiến cả Mỹ lần các đồng minh ở Thái Bình Dương hết sức quan ngại, qua đó thể hiện một sự tranh giành ảnh hưởng giữa Australia và Trung Quốc tại khu vực

The Guardian cho hay, bà Wong đã cam kết sẽ tôn trọng các ưu tiên và thể chế của Thái Bình Dương, một động thái ngầm đặt ra một sự tương phản với Trung Quốc đang theo đuổi một thỏa thuận kinh tế và an ninh khu vực sâu rộng với các quốc đảo Thái Bình Dương.

Khi được hỏi liệu bà có tích cực khuyến cáo các quốc đảo Thái Bình Dương không chấp nhận thỏa thuận mà Trung Quốc đề xuất hay không, Ngoại trưởng Australia cho biết, mỗi quốc gia đều sẽ có những lựa chọn riêng và "các lãnh đạo nên suy nghĩ về các tác động dài hạn" của thỏa thuận này.

Bà nêu rõ: “Điều chúng tôi muốn hối thúc các bạn, với tư cách là Australia, là hãy cân nhắc xem những gì mà một quốc gia mong muốn trong 3,5 hay 10 năm tới. Tôi luôn nghĩ đó là cách tốt để tiếp cận với những quyết định lớn: suy nghĩ về vị thế mà bạn có thể đạt đến trong một thập kỷ nữa”.

The Guardian trích dẫn nội dung bản dự thảo thỏa thuận, được viết theo phong cách tương tự như thỏa thuận an ninh song phương được ký kết giữa quần đảo Solomon và Trung Quốc vào tháng trước, và một kế hoạch hành động 5 năm, theo đó bao trùm một loạt vấn đề, trong đó có thương mại, tài chính và đầu tư, du lịch và sức khỏe cộng đồng.

Thỏa thuận này sẽ chứng kiến một sự mở rộng đáng kể sự can dự của Trung Quốc vào công tác trị an trong khu vực, trong đó có đề xuất “mở rộng hợp tác về thực thi pháp luật, cùng chống tội phạm xuyên quốc gia và thiết lập cơ chế đối thoại về năng lực thực thi pháp luật và hợp tác trong lĩnh vực cảnh sát”.

Tại một cuộc trả lời báo chí ngày 26/5, bà Wong đã bóng gió về chuyến thăm của ông Vương Nghị - và một sự thiếu minh bạch từ phía Bắc Kinh khi nói rằng “tôi hy vọng khi Ngoại trưởng Trung Quốc đến, các bạn có cơ hội đặt càng nhiều câu hỏi cho ông ấy càng tốt, như các bạn đã đặt câu hỏi với tôi”.

Dù không trực tiếp nhắc đến Trung Quốc, Wong cũng khẳng định Australia là lựa chọn hợp tác tốt nhất cho khu vực.

Bà Penny Wong chính thức nhậm chức Ngoại trưởng hôm 23/5, với sứ mệnh đối ngoại nặng nề hơn so với thời Công đảng nắm quyền cách đây một thập kỷ.

Theo nhà báo Eryk Bagshaw của The Sydney Morning Herald, phản ứng của chính phủ Morrison đối với sự hống hách của Trung Quốc đã khiến Australia trở thành một bên lớn hơn trong các cuộc tranh luận về sự nổi lên của Bắc Kinh.

Và như vậy, tân Ngoại trưởng sẽ phải làm việc nhiều hơn để cân bằng các nghĩa vụ đa phương của Australia với các cường quốc lớn trong khi cố gắng thuyết phục các quốc gia nhỏ hơn rằng họ vẫn đang được lắng nghe.