Vận dụng khéo léo ngoại giao khí hậu, Trung Quốc âm thầm thắng thế trong cuộc đua chuyển đổi năng lượng

Từng là quốc gia phát thải CO2 lớn nhất thế giới, những nỗ lực đáng kinh ngạc của Trung Quốc nhằm thúc đẩy năng lượng tái tạo trong thời gian gần đây đang khẳng định vai trò dẫn dắt của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong cuộc đua giảm phát thải toàn cầu.

Ngoại giao khí hậu của Ấn Độ: Khẳng định vị thế dẫn đầu công nghệ xanh ở Nam bán cầu Đằng sau sáng kiến lập câu lạc bộ khí hậu quốc tế của Đức EU cam kết hỗ trợ Việt Nam đối phó với biến đổi khí hậu

Vận dụng khéo léo ngoại giao khí hậu, Trung Quốc âm thầm thắng thế trong cuộc đua chuyển đổi năng lượng

Thời gian qua, với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Trung Quốc đạt được những tiến bộ đáng kể trong quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo. Ảnh minh họa. (Nguồn: Shutterstock)

Còn nhớ, năm 2017, cựu Tổng thống Donald Trump từng tuyên bố rút nước Mỹ khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. Mất đi một "người chơi lớn", quyết định này đã thúc đẩy Canada, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) triệu tập một cuộc họp khẩn cấp để tái khẳng định những cam kết chính trị rằng cần phải có những hành động khẩn cấp để ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu.

Cuộc họp được các bên hưởng ứng và trở thành sự kiện thường niên. Tuần này, cuộc họp tiếp tục được tổ chức tại Vũ Hán, Trung Quốc, đúng lúc viễn cảnh về một nhiệm kỳ tổng thống nữa của ông Trump đang đến gần.

Tin liên quan
Ngoại giao khí hậu - khi Mỹ và Trung Quốc cùng 'so găng'

Quy tụ các Bộ trưởng phụ trách vấn đề về biến đổi khí hậu và các quan chức cấp cao từ gần 30 quốc gia, cuộc họp cấp Bộ trưởng về Hành động vì khí hậu được tổ chức tại Vũ Hán nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán về khí hậu toàn cầu trước thềm Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29) tại Baku, Azerbaijan vào tháng 11/2024.

Tại cuộc họp, Thư ký điều hành Ban Thư ký về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc Simon Stiell kêu gọi hành động mạnh mẽ hơn từ tất cả các quốc gia, đặc biệt là nhóm các nước G20 giàu có. Theo Hiệp định Paris, mọi quốc gia phải đệ trình các kế hoạch và mục tiêu khí hậu quốc gia mới vào tháng 2/2025.

"Nếu thực hiện tốt, những kế hoạch này sẽ là chìa khóa cho tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ hơn, nhiều việc làm và thịnh vượng hơn, ít ô nhiễm và sức khỏe tốt hơn", ông Simon Stiell nhấn mạnh.

Theo bài viết trên The Conversation, thời gian qua, với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Trung Quốc đang đạt được những tiến bộ đáng kể trong quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo.

Các nhà phân tích chỉ ra rằng, Trung Quốc đã có tăng trưởng kỷ lục về năng lượng mặt trời và gió, giảm tỷ trọng than trong sản xuất điện, cùng với đó là sự bùng nổ trong ngành sản xuất sử dụng công nghệ carbon thấp, bao gồm pin và xe điện.

Theo họ, Trung Quốc đang muốn thể hiện nhiều hơn vai trò lãnh đạo toàn cầu trong quá trình chuyển đổi năng lượng, thông qua việc gây áp lực lên các ngành công nghiệp và các doanh nghiệp cần hành động vì khí hậu. Cuộc họp tại Vũ Hán cùng nhiều cuộc họp trước đó đều phản ánh nguyện vọng này.

Chẳng hạn như, hồi đầu tháng Bảy, Trung Quốc đã tổ chức một cuộc họp về biến đổi khí hậu kéo dài 5 ngày, tập hợp "các nước đang phát triển có cùng chí hướng" tại tỉnh Sơn Đông. Sau đó là cuộc họp cấp Bộ trưởng "BASIC" hành động vì khí hậu với Brazil, Ấn Độ và Nam Phi vào cuối tuần trước.

Quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế ít carbon sẽ đòi hỏi những thay đổi về mặt cấu trúc, là một chặng đường khó khăn, gập ghềnh, tốn thời gian. Dù vậy, những nỗ lực của Trung Quốc nhằm phát triển công nghệ cho cuộc cách mạng năng lượng tái tạo đang bắt đầu "đơm hoa kết trái".

Sản xuất điện năng

Khoảng 40% lượng khí thải CO₂ của Trung Quốc đến từ sản xuất điện, chủ yếu là than đá, nhưng tỷ trọng năng lượng tái tạo đang tăng lên. Công suất điện gió đã tăng từ 61 gigawatt (GW) năm 2012 lên 441GW năm 2023, trong khi công suất điện mặt trời tăng từ 3,4GW năm 2013 lên 610GW năm 2023.

Các công nghệ lưu trữ mới cũng đang được phát triển để quản lý sự mở rộng nhanh chóng của năng lượng mặt trời và gió, bao gồm lưu trữ bơm nước, lưu trữ hóa chất, lưu trữ khí nén và nhà máy điện ảo. Lưới truyền tải đường dài cũng cho phép sử dụng nguồn năng lượng tái tạo tốt hơn.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng đang thử nghiệm chính sách khí hậu bao gồm giao dịch khí thải và bù trừ thông qua thị trường carbon. Một hệ thống kép quản lý cả mức tiêu thụ năng lượng và cường độ trong gần 30 năm đang được thiết kế lại, theo đó hướng đến kế hoạch thay thế đốt than trực tiếp bằng điện, khí đốt tự nhiên và động cơ đốt trong bằng xe điện.

Phương tiện vận tải

Năm 2023, doanh số bán xe điện toàn cầu đã vượt quá 13 triệu. Trung Quốc hiện đang sở hữu thị trường xe điện trong nước lớn nhất thế giới với hơn 7 triệu xe được bán ra, chiếm một phần ba doanh số ô tô điện trên toàn cầu.

Năm 2023, Trung Quốc đã xuất khẩu 1,2 triệu xe điện, cao hơn 80% so với năm trước đó. Xe điện hiện đã có giá thành rẻ hơn xe có động cơ đốt trong tại Trung Quốc do thị phần ngày càng tăng. Các nhà sản xuất ô tô nội địa cung cấp gần 50 mẫu xe điện lớn nhỏ, đa chủng loại với giá cả phải chăng.

Ngành thép

Tiêu chuẩn thép phát thải carbon thấp của Trung Quốc đang trong giai đoạn nghiên cứu và dự kiến ban hành trong năm nay. Đồng thời, ngành thép nước này sẽ sớm bắt đầu giao dịch carbon, sau khi ngành sản xuất điện chính thức ra mắt giao dịch trực tuyến về trợ cấp phát thải carbon vào tháng 7/2021. Sau ngành điện, ngành thép là ngành công nghiệp gây phát thải CO₂ lớn thứ hai tại quốc gia tỷ dân.

Giao dịch carbon là một cách tiếp cận để kiểm soát ô nhiễm. Theo đó, Chính phủ sẽ phân bổ giấy phép phát thải một lượng CO₂ nhất định trong khoảng thời gian cụ thể. Những giấy phép này có thể được mua, bán và giao dịch trên thị trường.

Trung Quốc hiện đang chiếm hơn một nửa sản lượng thép của thế giới. Ngành công nghiệp này được dự báo sẽ hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng vì thép thường được sử dụng trong ngành năng lượng tái tạo và xe điện.

Gần 70% các thành phần chính của tourbin gió trên thế giới và 80% các thành phần tấm pin Mặt trời được sản xuất tại Trung Quốc.

Trung Quốc cũng là nước sản xuất hydro lớn nhất thế giới, nhưng 80% đến từ nhiên liệu hóa thạch. Hoạt động đầu tư vào nghiên cứu và phát triển hydro xanh đang gia tăng đáng kể, vì vậy, nếu sản xuất thép có thể được cung cấp năng lượng từ hydro xanh, đó sẽ là bước đột phá lớn.

Trung Quốc đang âm thầm thắng thế trong cuộc chạy đua ngoại giao khí hậu

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới được cho là đang thành công trong nỗ lực dẫn dắt xu hướng chuyển đổi năng lượng. (Nguồn: Axios)

Tương lai tươi sáng

Các nhà phân tích cho rằng, sự thúc đẩy mạnh mẽ của Trung Quốc trong vấn đề ngoại giao khí hậu là những nỗ lực đáng được hoan ngênh.

Quốc gia này cũng là tấm gương soi cho thấy rõ những cơ hội đổi mới đến từ quá trình chuyển đổi năng lượng. Không chỉ quy mô triển khai các dự án năng lượng tái tạo được thúc đẩy với tốc độ đáng kinh ngạc, việc phát triển các công nghệ để hỗ trợ quá trình chuyển đổi này cũng có những bước tiến thần kỳ.

Theo số liệu mà Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) công bố vào năm 2020, hơn hai phần ba lượng khí nhà kính toàn cầu giảm sẽ được hỗ trợ bởi các công nghệ đang trong quá trình phát triển.

Trung Quốc muốn đạt được điều đó trước thế giới và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường. Và, theo tác giả bài viết trên The Conversation, mọi dấu hiệu hiện tại đều cho thấy, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ thành công.