Vẻ đẹp vật lý hiện đại dưới góc nhìn của GS Phạm Xuân Yêm

Hà Anh
Cuốn sách của GS Phạm Xuân Yêm tập hợp các bài viết về cơ học lượng tử và thuyết tương đối cũng như những ứng dụng của nó trong vật lý hạt cơ bản mà ông là một chuyên gia có tên tuổi trên thế giới.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Thế kỷ XX được gọi là thế kỷ của khoa học, được xây dựng trên nền tảng của hai lý thuyết mới có tính đột phá là Thuyết Tương đối và Cơ học lượng tử, có ảnh hưởng vô cùng lớn đến sự hiểu biết vũ trụ cấp vô cùng lớn và vô cùng nhỏ, cũng như sự ứng dụng vào đời sống con người.

Phạm Xuân Yêm là một trong những người Việt Nam đam mê khoa học và vẻ đẹp của nó, như đúng phong cách văn hóa phương Tây, sớm đi vào trung tâm của nền vật lý hiện đại đang phát triển mạnh mẽ ở phương Tây, và là nhà nghiên cứu rất thành đạt.

Hai trụ cột của vật lý hiện đại dưới góc nhìn của GS Phạm Xuân Yêm
Cuốn sách của GS Phạm Xuân Yêm mới được phát hành ở Việt Nam. (Nguồn: Nhà xuất bản Tri thức)

Với bản tính khiêm tốn, ông diễn tả sự thành đạt của mình qua câu nói tinh tế: “Có lẽ đối với bất kỳ nhà nghiên cứu bình thường nào, phần thưởng lớn nhất nhận được là khi công trình của mình được đồng nghiệp khắp nơi quan tâm, được trích dẫn nhiều lần, thậm chí vài chục năm sau còn được nhắc đến và khai thác. Cá nhân tôi cũng vài lần được hạnh phúc như vậy”.

Với con mắt nghệ sĩ, một trái tim nhân văn và tinh thần khoa học, ông đã vẽ nên những bức tranh khoa học hiện đại sáng sủa, với những tiêu đề rất đặc trưng như Cái Không của lượng tử, Thuyết tương đối, Bản giao hưởng huyền diệu giữa Lượng tử và Tương đối... Và khi cần, ông không ngại kèm theo các biểu thức toán học để diễn tả độ chính xác của ý tưởng.

Với ý thức rằng “tri thức là sức mạnh”, GS Phạm Xuân Yêm muốn truyền cảm hứng cho giới trẻ trong thời đại xã hội Việt Nam đang thiếu tình yêu và đam mê khoa học.

Theo dịch giả Nguyễn Xuân Xanh: “Tiếng nói của GS Yêm luôn luôn có trọng lượng và được lắng nghe, trong khoa học cũng như trong cuộc sống cá nhân hằng ngày.

Ông không chỉ là một nhà khoa học lớn, mà còn là một nhân cách lớn, một tấm gương dấn thân trong khoa học, một trí thức công chúng có trách nhiệm với cộng đồng rất đáng ngưỡng mộ”.

Cuốn sách Cơ học lượng tử & thuyết tương đối (hai trụ cột của vật lý hiện đại) là thông điệp tinh thần ông muốn gửi đến các thế hệ mai sau về những khám phá khoa học trụ cột đã và còn định hình thế hệ chúng ta đang sống.

Ông muốn gửi gắm tình cảm đối với đất nước, về những giá trị nhân văn, về sự xây dựng nền khoa học quốc gia, sự tất yếu các giá trị phổ quát của cả thế giới như nền tảng của sự phát triển nói chung mà Việt Nam phải chấp nhận để đồng hành trên con đường thế giới đã và đang đi.

Để xây dựng một xã hội phát triển và văn minh, chúng ta không thể lảng tránh những vấn đề nuôi dưỡng và đầu tư cho khoa học, đại học, nghiên cứu ở tầm quốc gia, cho những người làm khoa học thực thụ, con người cần phải có những đức tính chân thật như nhìn nhận sự thật khoa học, tôn trọng ý kiến người khác, có đam mê và tận tụy.

Chúng ta đang sống trong thế giới cạnh tranh gay gắt mà sự phát triển của mỗi quốc gia phụ thuộc vào trình độ khoa học, công nghệ và giáo dục đại học.

GS Phạm Xuân Yêm tốt nghiệp Trung học Chu Văn An Hà Nội 1954, Đại học Sài Gòn (1955-1956), học bổng của chính phủ Pháp sang Paris du học năm 1956.

Ông là Tiến sĩ quốc gia Đại học Paris. Giám đốc nghiên cứu thuộc Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu Khoa học (ngành Vật lý lý thuyết), tòng sự ở Đại học Pierre & Marie Curie, Paris. Biệt phái sang Đại học Stanford (Mỹ, 1974-1975) và CERN (Centre Européen de Recherche Nucléaire, Thụy Sỹ, 1982-1983).

Ông là đồng tác giả với giáo sư Hồ Kim Quang (Đại học Laval, Canada) cuốn sách giáo trình về vật lý hạt cơ bản: Elementary Particles and their Interactions, Concepts and Phenomena. Springer, Berlin, New York (1998) được dùng trong nhiều đại học Mỹ, châu Âu và Australia.

Tết Nhà giáo, đọc lại những tâm tư của người thầy về giáo dục

Tết Nhà giáo, đọc lại những tâm tư của người thầy về giáo dục

Ước vọng cho học đường - những bài viết về giáo dục là cuốn sách rất ý nghĩa để các nhà quản lý, quản trị ...

Nhân loại sẽ đối đầu với trí tuệ nhân tạo như thế nào?

Nhân loại sẽ đối đầu với trí tuệ nhân tạo như thế nào?

Khi máy móc, trí tuệ nhân tạo trở nên thông minh hơn thì việc định hình khung nhận thức là điều rất quan trọng và ...

‘Thêm tuổi thêm duyên’ – cẩm nang giúp phụ nữ vượt qua khủng hoảng tuổi trung niên

‘Thêm tuổi thêm duyên’ – cẩm nang giúp phụ nữ vượt qua khủng hoảng tuổi trung niên

Cuốn sách Thêm tuổi thêm duyên của Caroline de Maigret và Sophie Mas, dành cho những người đang loay hoay với khủng hoảng tuổi trung ...

Hành trình khám phá đầy cảm hứng về Trái đất

Hành trình khám phá đầy cảm hứng về Trái đất

Cuốn sách Thuyết minh trực quan nhất về Trái đất là hành trình khám phá đầy cảm hứng về Trái đất từ bắc chí nam, ...

Cuốn sách giúp phát triển năng lực cảm xúc xã hội

Cuốn sách giúp phát triển năng lực cảm xúc xã hội

Nhã Nam vừa phát hành cuốn sách 'Phát triển năng lực xã hội’ - một chủ đề đang được xã hội, đặc biệt là những ...

Đọc thêm

SEA Games 33: Golf Thái Lan trước thời cơ viết tiếp chương vàng

SEA Games 33: Golf Thái Lan trước thời cơ viết tiếp chương vàng

Hơn hai thập kỷ qua, golf Thái Lan luôn giữ vị thế cường quốc tại Đông Nam Á, 12 kỳ SEA Games gần nhất, đều giành ít nhất hai huy ...
Sách thiếu nhi: Nhịp cầu thúc đẩy giao lưu văn hoá - giáo dục Việt Nam và New Zealand

Sách thiếu nhi: Nhịp cầu thúc đẩy giao lưu văn hoá - giáo dục Việt Nam và New Zealand

Sự kiện ra mắt sách thiếu nhi New Zealand tại Việt Nam mang đến một cách tiếp cận mới mẻ trong hợp tác giáo dục giữa hai quốc gia.
Điện mừng nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh Vương quốc Thái Lan

Điện mừng nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh Vương quốc Thái Lan

Nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh Vương quốc Thái Lan, các lãnh Việt Nam đã gửi điện chúc mừng.
Lằn ranh tập 26: Chấn lộ clip nóng

Lằn ranh tập 26: Chấn lộ clip nóng

Lằn ranh tập 26, Chấn bị Thiệu đe dọa bằng clip nóng, gây thêm căng thẳng trong mối quan hệ gia đình và công việc.
Tin thế giới 5/12: NATO đứng trước mối đe dọa hỗn hợp, Singapore triệt phá đường dây lừa đảo, Mỹ bán hơn 3.400 quả bom BLU-111 cho Canada

Tin thế giới 5/12: NATO đứng trước mối đe dọa hỗn hợp, Singapore triệt phá đường dây lừa đảo, Mỹ bán hơn 3.400 quả bom BLU-111 cho Canada

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức đáng chú ý 24h qua.
Ba địa phương Thái Lan gia nhập mạng lưới 425 Thành phố học tập của UNESCO

Ba địa phương Thái Lan gia nhập mạng lưới 425 Thành phố học tập của UNESCO

Các Thành phố học tập biến việc học thành nhịp sống thường ngày, nâng kỹ năng lao động đến thích ứng kỷ nguyên AI, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Mùa Đông tới Cửu Trại Câu

Mùa Đông tới Cửu Trại Câu

Khu danh thắng Cửu Trại Câu (Tứ Xuyên, Trung Quốc) vừa đón trận tuyết đầu mùa
Du lịch Phuket lạc quan khi bước vào mùa cao điểm kỷ lục

Du lịch Phuket lạc quan khi bước vào mùa cao điểm kỷ lục

Ngành du lịch Phuket kỳ vọng mùa cao điểm kéo dài tới quý I/2026 đạt kết quả tốt nhất trong 5 năm qua, chi tiêu du khách tăng, thời gian lưu trú dài.
Bật mí 8 hoạt động trải nghiệm 'siêu thực' nhất cho chuyến du hí mùa Đông

Bật mí 8 hoạt động trải nghiệm 'siêu thực' nhất cho chuyến du hí mùa Đông

Cùng khám phá 8 hành trình mùa Đông đặc sắc nhất để mỗi chuyến đi là một cuộc phiêu lưu độc nhất vô nhị.
Trải nghiệm và truyền thống của Giáng sinh châu Âu tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh

Trải nghiệm và truyền thống của Giáng sinh châu Âu tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh

Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam sẽ tiếp tục tổ chức Hội chợ Giáng sinh EU năm nay vào ngày 6/12 (TP. Hồ Chí Minh) và ngày 14/12 (Hà Nội).
Du khách quốc tế dự kiến tới Việt Nam trong năm 2025 vượt xa mức kỷ lục trước đại dịch

Du khách quốc tế dự kiến tới Việt Nam trong năm 2025 vượt xa mức kỷ lục trước đại dịch

Năm 2025, Việt Nam dự kiến đón hơn 20 triệu lượt khách quốc tế, vượt xa mức kỷ lục 18 triệu lượt trước đại dịch.
Sợi dây chuyền ngọc lục bảo giữa núi rừng Nam Kinh

Sợi dây chuyền ngọc lục bảo giữa núi rừng Nam Kinh

Cung điện Mỹ Linh nằm dưới chân núi Tử Kim, thuộc quận Huyền Vũ, cách trung tâm thành phố Nam Kinh (Trung Quốc) khoảng 6km.
Mùa Đông tới Cửu Trại Câu

Mùa Đông tới Cửu Trại Câu

Khu danh thắng Cửu Trại Câu (Tứ Xuyên, Trung Quốc) vừa đón trận tuyết đầu mùa
Khu đền tháp Mỹ Sơn được số hóa bằng công nghệ quét 3D để bảo tồn di sản bền vững

Khu đền tháp Mỹ Sơn được số hóa bằng công nghệ quét 3D để bảo tồn di sản bền vững

Khu đền tháp Mỹ Sơn đang được triển khai số hóa toàn diện bằng công nghệ quét 3D, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa.
Hà Nội giới thiệu bốn hành trình du lịch di sản với nền tảng số hóa hiện đại

Hà Nội giới thiệu bốn hành trình du lịch di sản với nền tảng số hóa hiện đại

Bốn tuyến khám phá di sản Thủ đô ứng dụng bản đồ số, mã QR và nền tảng H-Heritage đã được ra mắt ngày 3/12, mở ra phương thức tiếp cận mới cho du khách.
Khám phá vẻ đẹp nguyên sơ của 'đất nước triệu voi'

Khám phá vẻ đẹp nguyên sơ của 'đất nước triệu voi'

Ẩn mình giữa lòng tiểu vùng sông Mekong, Lào hiện lên như một miền đất của sự tĩnh tại, nguyên sơ và sâu lắng.
Thành nhà Hồ hướng tới điểm đến di sản hàng đầu nhân kỷ niệm 15 năm UNESCO ghi danh

Thành nhà Hồ hướng tới điểm đến di sản hàng đầu nhân kỷ niệm 15 năm UNESCO ghi danh

Thành nhà Hồ – công trình kiến trúc đá độc đáo bậc nhất Việt Nam tiếp tục là trọng tâm trong chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của Thanh Hóa.
Vương cung thánh đường Thánh John Lateran – Di sản tôn giáo hơn 1.700 năm ở Italy

Vương cung thánh đường Thánh John Lateran – Di sản tôn giáo hơn 1.700 năm ở Italy

Được xây dựng từ năm 314, Vương cung thánh đường Thánh John Lateran (Basilica di San Giovanni in Laterano) có tuổi đời hơn cả Thánh Peter tại Vatican.
Phiên bản di động